تعزیر و گستره آن صفحه 135

ص: 151

گونه که در روایت اسحاق بن عمّار گذشت، معیّن می‌کند.

[روایات مؤیّد عدم تعیین عدد]

مؤیّد این نظریّه روایات متعددی است که در مقام بیان حکم شرع وارد شده، و عددی معیّن نکرده است، و بارها گفته‌ایم که هرگاه در مسأله‌ای روایات مطلقۀ فراوانی وارد شود، و همه در مقام بیان حکم شرعی باشد، به آسانی نمی‌توان اطلاق آن را با یکی دو حدیث مقیّد کرد، بلکه باید قیود روایات خاصّه را در چنین مواردی حمل بر استحباب کرد، به چند نمونه از این روایات توجّه کنید:

1- عبد الله بن سنان، از امام صادق علیه السّلام در مورد کودکی که مرتکب سرقت شد سؤال کرد. امام فرمود:

«یعفی عنه مرّة و مرّتین و یعزّر فی الثّالثة … «1»؛

در نوبت اوّل و دوم بخشیده، ولی در بار سوم تأدیب می‌شود.»

روایت فوق همان گونه که در مرآت العقول آمده، معتبر می‌باشد، و مقدار خاصّی برای تأدیب بیان نکرده است.

2- ابو بصیر سؤالی به شکل زیر از امام صادق علیه السّلام می‌پرسد:

«نوجوان نابالغ ده ساله‌ای با زنی زنا کرده است. حکمش چیست؟ امام در پاسخ فرمود: یجلد الغلام دون الحدّ … «2»؛ این نوجوان را مجازات می‌کنند، البتّه به کمتر از مقدار حدّ شرعی.»

3- در روایت مرسله‌ای به نقل از امام صادق علیه السّلام می‌خوانیم:

«کلّ بالغ من ذکر او انثی افتری علی صغیر … و علی غیر البالغ حدّ الادب «3»؛

______________________________
(1). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب حدّ السرقة، باب 28، حدیث 1.
(2). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب حدّ الزنا، باب 9، حدیث 1.
(3). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب حدّ القذف، باب 5، حدیث 5.