تعزیر و گستره آن صفحه 145

ص: 161

فصل دوازدهم: پاسخ به پرسشها «1»

الف) انواع تعزیر

سؤال 1- ملاک اصلی تعزیرات در حکومت اسلامی چیست؟ آیا غیر از شلّاق و حبس، تعزیرات دیگری نیز وجود دارد؟

جواب: هرگونه تخلّف از وظایف شرع، و ارتکاب گناهان کبیره تعزیر دارد، و تعزیر منحصر به شلّاق یا زندان نیست؛ بلکه از اندرزهای دوستانه، که سبب ترک عمل گردد، شروع می‌شود، تا محرومیّت موقّت از بعضی حقوق اجتماعی و جریمۀ مالی و مانند آن. (و این اشتباه بزرگی است که تعزیرات را منحصر به آن دو بدانیم.)

سؤال 2- اگر در مجازاتهای منصوص، شخص دیگری غیر از مجرم نیز زیان ببیند، طبعا از اصل قرآنی «وَ لٰا تَزِرُ وٰازِرَةٌ وِزْرَ أُخْریٰ» * «2» خارج است؛ مثل قصاص قاتل که فرزندانش نیز زیان می‌بینند. امّا در مواردی که نصّ صریح در مورد مشروعیّت آن نیست، مثل زندانی کردن مجرم، که عائله‌اش

______________________________
(1). این پرسش و پاسخها در استفتائات جدید معظّم له (جلد اوّل و دوم) آمده، که برای مزید تبیین این مباحث، در اینجا نیز ذکر شد.
(2). سورۀ انعام، آیۀ 164.