- پیشگفتار 1
- مقدّمه 3
- فصل اوّل: تعزیر در نگاه لغتشناسان 5
- 1- راغب اصفهانی 5
- 3- ابن اثیر 8
- 2- ابن منظور اندلسی 8
- 4- ابو عبد الرحمن الخلیل 9
- 5- ابن حماد الجوهری 9
- 7- صاحب کتاب قاموس 10
- 6- [ابن فارس] 10
- 9- علّامۀ مصطفوی 11
- 8- علّامۀ طریحی 11
- [مستفاد از کلمات دهگانۀ] 12
- 10- [جعفر شریعتمداری تنظیمگر شرح و تفسیر لغات قرآن] 12
- فصل دوم: تعزیر از دیدگاه فقهای بزرگ 14
- 1- مرحوم شیخ طوسی 15
- 2- ابن زهره 16
- 3- ابن ادریس 16
- 4- [محقّق حلّی] 17
- 5- مرحوم فاضل اصفهانی 17
- 6- [صاحب جواهر] 18
- 8- [شهید ثانی] 19
- 7- [میر سید علی در «ریاض المسائل»] 19
- 10- جزیری 20
- 9- ابن قدامه 20
- نتیجه 21
- فصل سوم: نقاط اختلاف تعزیر با حدود اسلامی 22
- [مناقشاتی بر کلام ایشان] 24
- فصل چهارم: دایرۀ تعزیر، یا گناهانی که مشمول تعزیر است 25
- ادلّۀ وجوب تعزیر 26
- اشاره 26
- 1- ادلّۀ وجوب امر به معروف و نهی از منکر 26
- الف) مرحلۀ درونی و انکار باطنی 27
- ب) مرحلۀ برونی و اعتراض گفتاری 27
- توضیح بیشتر: 27
- ج) مرحلۀ عملی و فعلی 28
- تفسیری دیگر از شیخ طوسی پیرامون مرحلۀ سوم 30
- تعزیر ضامن اجرای قوانین 30
- 2- روایات عامّی که هر تخلّفی را موجب مجازات میداند. 31
- الف) داود بن فرقد [امام صادق ع] 32
- ب) امام صادق علیه السّلام خطاب به عمرو بن قیس 32
- [روایت «من الحدود ثلث جلد … »] 33
- 3- استقراء نصوص خاصّه 34
- [1- تعزیر مستمنی به دست امیر المؤمنین ع] 34
- [3- تعزیر برای همبستری در ماه رمضان] 35
- [2- تازیانه خوردن قصّهگوی در مسجد به دست امیر المؤمنین ع] 35
- [4- همبستری در روزه] 36
- [5- حکم توهین و قذف] 36
- [7- تعزیر مدعی خواب دیدن مادر خصم] 37
- [6- تعزیر هجوکننده به دست علی ع] 37
- [8- تعزیر همبستری کنندۀ به اشتباه] 38
- [10- تعزیر خفتگان در یک رختخواب] 39
- [9- تعزیر اختیار کنندۀ زنی از اهل کتاب] 39
- [11- تعزیر دزدی کنندۀ آشکارا] 40
- [12- تعزیر شهادتدهندگان به دروغ] 40
- سؤال: [آیا ترک کنندگان واجبات نیز تعزیر میشوند؟] 41
- آیا تعزیر اختصاص به گناهان کبیره دارد؟ 43
- اشاره 43
- دلایل صاحب جواهر بر انحصار تعزیر به کبائر 44
- دلایل ابن زهره و پیروانش بر گسترش تعزیر 45
- نکتهای تازه و اشکالی جدید [در اختصاص تعزیر به غیر احکام حکومتی] 47
- فصل پنجم: تعزیر منحصر به ضرب نیست! 50
- گروه اوّل: روایاتی که تعزیر را کمتر از حد میداند. 52
- اشاره 52
- منشأ تخصیص تعزیر به تازیانه 52
- [سه گروه روایت] 52
- گروه دوم: روایاتی که عدد خاصّی معیّن کرده است. 53
- گروه سوم: روایاتی که از تعزیر به کلماتی مانند «ضرب»، «جلد» و «سوط» تعبیر کرده است. 54
- قراین هفتگانه بر عدم انحصار تعزیر به ضرب 55
- قرینۀ اوّل: کلمات اهل لغت 55
- نقد و بررسی روایات 55
- قرینۀ دوم: کلمات فقهای شیعه و اهل سنّت 56
- قرینۀ سوم: روایاتی که از تعزیر تعبیر به عقوبت کرده است 57
- قرینۀ چهارم: روایاتی که از تعزیر تعبیر به تأدیب کرده است 59
- قرینۀ پنجم: روایاتی که تعزیرات غیر بدنی را مطرح کرده است 61
- الف) حبس تعزیری 61
- ب) آلوده نمودن بدن و لباس! 64
- ج) تعزیر مالی 65
- د) نهی، یکی از مراتب تعزیر است 67
- ه) اعلام جرم گناهکار برای مردم 68
- قرینۀ ششم: تمسّک به قیاس منصوص العلّة 68
- قرینۀ هفتم: عناوین ثانویّه 70
- چند یادآوری 72
- الف) مصادیق تعزیر 72
- ب) تعزیر مستقل و تعزیر تلفیقی 73
- ج) متخلّفان از جنگ تبوک 74
- 1- [2-] مرحوم محقّق حلّی 77
- سخنان بزرگان فقها و نظریّات دهگانه 77
- اشاره 77
- فصل ششم: مقدار تعزیر و معنی تخییر حاکم شرع 77
- 3- محقّق حلّی 78
- 5- آیة اللّه خوئی 79
- 4- ابن حمزه از فقهای قدما 79
- 6- ابن ادریس 79
- 9- از مالک [و اوزاعی] 80
- 10- ابو الصلاح حلبی 80
- 8- از ابن ابی لیلی، و ابو یوسف 80
- 7- مرحوم شیخ طوسی [به نقل] از شافعی 80
- احادیث و روایات پیرامون مقدار تعزیر 81
- اشاره 81
- خلاصۀ نظریّات دهگانه 81
- گروه اوّل: مقدار آن در اختیار حاکم شرع است. 82
- گروه دوم: مقدار آن کمتر از حدّ شرعی است. 83
- گروه سوم: مطلق تعزیرات محدود است. 86
- گروه چهارم: برای برخی از تعزیرات عدد تعیین شده است. 88
- طرق جمع بین روایات 92
- [سنجش گروههای چهارگانۀ روایات] 92
- احتمالات سهگانه در مورد گروه چهارم 92
- دوم: مواردی که در گروه چهارم مقدار آن تعیین شده، قانون کلّی نیست 93
- سوم: [برشمردن روایات از قبیل احکام حکومتی و قابل تغییر دانستن آن با تغییر زمان و مکان] 93
- و امّا گروه سوم، از سه جهت قابل عمل نمیباشد 94
- منظور از «ما دون الحد» چیست؟ 95
- ب) «ال» برای «جنس» به معنی «صرف الوجود» است 95
- ج) احتمال سوم آن که «ال» برای «عهد» است، و تعزیر کمتر از آن حدّ معهود میباشد 95
- الف) «ال» در کلمۀ مذکور «جنسیّه» و برای «استغراق» است 95
- مشکل صحیحۀ حمّاد 96
- نکتۀ اوّل: معنی تخییر حاکم شرع 98
- [نکتهها] 98
- نکتۀ دوم: وحدت رویّه 100
- نکتۀ سوم: تعزیرات تعلیقی 100
- تشویق و تنبیه! 101
- فصل هفتم: طرق اثبات موضوع تعزیر 103
- الف) یک بار اقرار کافی نیست 103
- ب) یک بار اقرار کافی است 104
- مستندات و ادلّۀ مسأله 105
- [سخن پیامبر در پاسخ زنی که به کنیزش نسبت زنا داد] 106
- [قائلین به تفصیل بین حقوق اللّه و حقوق النّاس] 109
- اشاره 109
- فصل هشتم: محدودۀ عفو حاکم شرع در تعزیرات 109
- کلمات فقها 109
- 2- فاضل اصفهانی 110
- ادلّه قائلین به تفصیل بین حقوق اللّه و حقوق النّاس 110
- ادلّۀ قائلین به عدم تفصیل بین حقوق اللّه و حقوق النّاس 112
- نقد و بررسی حدیث 113
- دلیل بر تفصیل بین اقرار و غیر آن 114
- کلمات فقها 116
- اشاره 116
- فصل نهم: آیا آخرین مرحلۀ تعزیر اعدام است؟ 116
- 2- ابن حمزه 117
- 1- صاحب جواهر 117
- 3- علّامۀ حلّی 118
- 4- ابن ادریس 118
- نقد و بررسی 119
- فصل دهم: فلسفۀ تعزیرات 122
- فصل یازدهم: تأدیب کودکان و نوجوانان 125
- اشاره 125
- محورهای چهارگانۀ بحث 125
- محور اوّل: مشروعیّت تأدیب 126
- کلمات فقها 126
- 2- مرحوم صاحب ریاض 127
- 4- ابن قدامه 127
- 3- امام خمینی 127
- 1- اطلاقات روایات تأدیب 128
- ادلّۀ مشروعیّت تأدیب 128
- 2- [احادیث و روایات] 129
- 3- سیرۀ عقلا و متشرّعه 129
- نکته: مردم در این مسأله بر سه دستهاند: 130
- محور دوم: مقدار مجازات 130
- [1- روایات دال بر 5 یا 6 تازیانه] 131
- [2- روایاتی دال بر سه تازیانه] 132
- [3- روایات دال بر کمتر از ده عدد] 133
- [روایات مؤیّد عدم تعیین عدد] 135
- محور سوم: مجری تأدیب کیست؟ 136
- محور چهارم: ضمان تأدیب و اجرای تعزیر 139
- کلمات فقها 139
- 1- قال ابن قدامة: 139
- 2- [صاحب جواهر] 140
- ادلّۀ طرفداران و مخالفان ضمان 141
- فصل دوازدهم: پاسخ به پرسشها «1» 145
- ب) برخی از گناهانی که تعزیر دارد 149
- ج) مقدار تعزیر 157
- د) عوامل تخفیف یا تشدید مجازاتها 159
- ه) مجری تعزیر 160
- و) تأدیب 161
- ز) فلسفۀ مجازات 161
- ح) تداخل مجازاتهای تعزیری 162
- ط) جریان قاعدۀ درء در تعزیرات 162
ص: 165
جواب: در صورتی که حاکم شرع صلاح بداند مانعی ندارد.
ب) آیا جواز یا عدم جواز آزادی مشروط در مواردی که حبس به عنوان «حدّ» شرعی باشد، یا به عنوان تعزیر تفاوت دارد؟
جواب: این کار در مورد حد جایز نیست.
ج) آیا حکم به حبس تعلیقی جایز است؟
جواب: در مورد تعزیر مانعی ندارد.
ب) برخی از گناهانی که تعزیر دارد
سؤال 9- چه نوع گناهانی تعزیر دارد؟
جواب: تمام گناهان کبیره، در صورت صلاح دید حاکم شرع، تعزیر دارد.
سؤال 10- آیا افرادی که اقدام به نگهداری و تماشای فیلمهای ویدئویی مبتذل می‌کنند (فیلمهایی که در آن بدن عریان، یا نیمه عریان زنان، اعمال جنسی، مجالس لهو و لعب، رقص مختلط و امثال آن به نمایش گذاشته می‌شود) تعزیر دارند؟
جواب: آری تعزیر دارند. ولی توجّه دارید که تعزیر مراتبی دارد؛ گاه از طریق اندرز و نصیحت است، و گاه با سخنان تند و اعتراض شدید، و برخی اوقات شلّاق و زندان، و گاه جریمۀ مالی، و در یک جمله، اشخاص و موارد با هم متفاوت است.
سؤال 11- در مواردی که برخی اشخاص در منازل خود، و به دور از انظار دیگران، و بدون ایجاد مزاحمت برای همسایگان، مرتکب اعمال حرام