تعزیر و گستره آن صفحه 22

ص: 33

فصل سوم: نقاط اختلاف تعزیر با حدود اسلامی

[ده تفاوت از نگاه شهید اوّل]

شهید اوّل «1» ده تفاوت بین این دو مجازات قائل شده، که به شرح زیر است:

اوّل: تعزیر هر چند از ناحیۀ کثرت محدود است، و نباید به مقدار حدّ شرعی برسد، ولی از ناحیۀ قلّت اندازۀ خاصّی ندارد؛ امّا حدود شرعی چنین نیست. و این مهمترین فرق آنهاست.

دوم: عبد و حرّ (بردگان و انسانهای آزاد) در تعزیرات مساوی هستند؛ امّا در حدود مساوی نمی‌باشند «2».

سوم: میزان تعزیرات بستگی به مقدار و چگونگی جرم دارد، ولی در حدود کافی است که آن جرم صورت پذیرد، به هر شکل که باشد. بنابراین تفاوتی بین کسی که آلودۀ یک جرعۀ شراب شده، و شخصی که یک بطری خورده نمی‌باشد.

______________________________
(1). محمد بن جمال الدّین مکّی ابن شمس الدین محمد الدمشقی العاملی معروف به شهید اوّل، در سال 734 ه- ق به دنیا آمد، و نزد علّامه حلّی زانوی شاگردی به زمین زد.

عمر کوتاه ولی با برکتش از 52 سال تجاوز نکرد، و در سال 786 با شمشیر به شهادت رسید، سپس بدنش را به دار آویختند، و سنگسارش کردند، و در آخر به آتش کشیدند.

(2). مثلا حدّ شرعی زنای محصنه اعدام است، در حالی که این حدّ در مورد بردگان اجرا نمی‌شود، و تنها زنان و مردان آزاد مشمول آن هستند.