تعزیر و گستره آن صفحه 50

ص: 63

فصل پنجم: تعزیر منحصر به ضرب نیست!

اشاره

آیا تعزیر منحصر به مجازاتهای بدنی، مخصوصا شلّاق، است؟ یا شامل هر نوع مجازاتی، همانند توبیخ لفظی و کتبی، سرزنش، تحقیر، اعراض و ترک مراوده «1»، زندان، جریمه‌های مالی، تبعید، ممنوعیّت خروج از کشور، محرومیّت از اشتغال در مشاغل خاص و مانند آن نیز می‌گردد؟

جمعی آن را منحصر به ضرب می‌دانند؛ همان گونه که از ظاهر عبارات بعضی از فقهای بزرگ استفاده می‌شود. مرحوم صاحب جواهر در این زمینه می‌فرماید:

کل من فعل محرما او ترک واجبا و کان من الکبائر فللامام تعزیره بما لا یبلغ الحد و تقدیره الی الامام. و لکن لا یبلغ به حدّ الحرّ فی الحرّ و هو المائة، و لا حد العبد فی العبد و هو الاربعون «2»؛

هر شخصی که کار حرامی بجا آورد، یا واجبی از واجبات را ترک کند (که

______________________________
(1). همانند اعراض مسلمانان صدر اسلام از آن سه نفر که از فرمان پیامبر صلّی اللّه علیه و آله سرباز زده، و در جنگ شرکت نکردند، که خداوند متعال به سرگذشت آنها در آیۀ 118 سورۀ توبه اشاره کرده است.
(2). جواهر الکلام، جلد 41، صفحۀ 448.