تعزیر و گستره آن صفحه 54

ص: 67

اشاره‌ای قناعت کردیم.

گروه سوم: روایاتی که از تعزیر به کلماتی مانند «ضرب»، «جلد» و «سوط» تعبیر کرده است.

1- مانند آنچه در مورد «شاهد زور» گذشت، که «یجلّد حدّا لیس له وقت» «1» 2- سماعه می‌گوید: یکی از ائمّه علیه السّلام فرمود:

«من سرق خلسة خلسها لم یقطع و لکن یضرب ضربا شدیدا «2»؛ دست سارقی که چیزی را از دیگری ربوده قطع نمی‌شود، ولی تعزیر شدید دارد.»

3- امام صادق علیه السّلام از پدرش امام باقر علیه السّلام در مورد شخصی که به دیگری گفته بود: «ای شارب الخمر! ای گوشت خوک خوار!» فرمود: «لا حدّ علیه و لکن یضرب اسواطا «3»؛

حدّ شرعی بر او جاری نمی‌شود، ولی چند تازیانه می‌خورد.» نتیجه این که این گروه از روایات که در مورد تعزیر از تعبیراتی همچون «جلد» و «ضرب» و «سوط» استفاده کرده، نشان می‌دهد که تعزیر منحصر در شلّاق است. علاوه بر روایات مذکور در گروه‌های سه‌گانه، برخی از کتب فقهی و لغوی نیز تعزیر را به تازیانه تفسیر کرده‌اند.

اضافه بر این، مقتضای «اصالة عدم ایذاء مؤمن» نیز انحصار تعزیر در تازیانه است. زیرا هنگامی که شک کنیم آیا تعزیر فقط شلّاق و تازیانه است، یا شامل هر نوع مجازاتی می‌شود؟ مقتضای اصل مورد اشاره آن است که به

______________________________
(1). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب بقیّة الحدود، باب 11، حدیث 1 و 2.
(2). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب حدّ السرقة، باب 12، حدیث 5.
(3). وسائل الشیعة، جلد 18، ابواب حدّ القذف، باب 19، حدیث 10.