تعزیر و گستره آن صفحه 79

ص: 93

آن باید از پایین‌ترین حدود شرعی، که 75 تازیانه است، کمتر باشد.

مرحوم شهید ثانی این نظریّه را در مسالک از شیخ طوسی و نویسندۀ کتاب مختلف نقل کرده است. البتّه این بحثها در جرمهایی است که مقدار تعزیر آن در روایات مشخّص نشده است.»

4- ابن حمزه از فقهای قدما

، در کتاب وسیله معتقد است:

«و التعزیر ما بین العشرة الی العشرین «1»؛

تعزیر باید کمتر از 20 ضربه، و بیشتر از 10 تازیانه باشد.»

5- آیة اللّه خوئی

رحمه اللّه می‌فرماید:

«ان مقداره اقل من اقل الحدود، و هو الاربعون. و قال به ابو حنیفة حیث قال لا یبلغ الاربعین مطلقا «2»؛

تعزیر باید از کمترین حدود، که چهل تازیانه است، کمتر باشد. ابو حنیفه (از فقهای چهارگانۀ اهل سنّت) نیز همین عقیده را دارد.»

6- ابن ادریس

در کتاب سرائر نظریّۀ دیگری مطرح نموده است. وی می‌گوید:

و الذی اعمل علیه و افتی به ان التعزیر اذا کان للاحرار فلا یبلغ به ادنی حدود هم و هو تسعة و سبعون، و ان کان فی حق العبد خمسون الا واحدا «3»؛

فتوای من در مورد تعزیر این است: اگر مجرم آزاد باشد، نباید مقدار تعزیر به کمترین حدود مربوط به احرار برسد؛ یعنی حد اکثر آن 79 ضربۀ شلّاق است، و اگر برده باشد حد اکثر آن 49 عدد است.»

______________________________
(1). جوامع الفقهیّه، صفحۀ 783.
(2). مبانی تکملة المنهاج، جلد 1، صفحۀ 238.
(3). سلسلة الینابیع الفقهیّه، جلد 23، صفحۀ 297.