پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات های اسلامی و حقوق بشر صفحه 34

[روایات تخییر و اطلاق آن نسبت به همۀ زمانها]

و از همه مهمتر این که بر فرض دلالت روایات مربوطه بر تخییر، اطلاق احوالی آنها نسبت به زمان و مکانی که اختلاف فاحش بین قیمت آنها وجود دارد مانند زمان ما معلوم نیست، و مورد بحث را نباید به تخییر بین انتخاب یکی از خصال ثلاث در کفارات و یا تخییر در خواندن سورۀ بقره مثلًا و سورۀ کوچکی مانند توحید در نمازهای واجب قیاس کرد؛ زیرا درست است که تفاوت بین افراد و مصادیق در دو مسأله فاحش است اما انتخاب هرکدام امری است غیر مالی و شخصی و هیچ ارتباطی به دیگری ندارد؛ ولی دیه، هم امر مالی است و هم مربوط است به طرفین و چه بسا به اطراف متعددی، و یکی از هدف های تشریع دیه رفع خصومت در زمینۀ انتقام گرفتن و ارضاء مجنی علیه یا وارثان او می باشد و چنین هدفی هرگز در مخیّر گذاشتن جانی بین اموری که تفاوت آنها از نظر مالی فاحش است محقق نخواهد شد، بخصوص که می دانیم اکثر افراد در امور مالی کمترین را انتخاب می کنند.

به علاوه در مواردی که شارع چند چیز را مصداق یا امارۀ چیز دیگری قرار می دهد مانند: علامات کرّ و علائم سفر و حدّ ترخص، متفاهم عرفی از ادلّۀ آنها این

است که همۀ آنها عرفاً نزدیک به هم و