پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات های اسلامی و حقوق بشر صفحه 45

سران قبائل به این نتیجه رسیدند که حداقل در چهار ماه از ماههای سال- که همان رجب، ذی القعده، ذی الحجه و محرّم است و از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام و اسماعیل علیه السلام حرمت ویژه داشته است- از قتل و خونریزی پرهیز نمایند و اسلام نیز به پاس آن ماهها و تأکیدی که بر حفظ دماء دارد، ابتدای به جنگ را در آن چهار ماه، هرچند برای اعلای کلمۀ حق و توحید، ممنوع شمرده و از این جهت نیز دیۀ قتل در آن ماهها را تغلیظ نموده است.

تغلیظ دیه در آن ماهها مورد اجماع فقهای شیعه است و ظاهر کلام شیخ قدس سره در خلاف مخالفت مالک و ابوحنیفه از علمای اهل سنت با تغلیظ است. آنچه مستند فقهای امامیه در مسأله می باشد روایات، اجماع و احتیاط است. اما اجماع، مدرکی و منشأ آن روایات است و در نتیجه خود به خود اعتباری ندارد، و احتیاط نیز اگر مراد از آن اصل عملی باشد با توجه به وجود روایات نوبت به چنین اصلی نمی رسد و اگر با قطع نظر از روایات باشد مورد بحث، مجرای اصل برائت است؛ زیرا شک در وجوب مازاد بر دیۀ متعارف، شک در تکلیف زائد است.

البته این احتیاط با احتیاطی که در باب دماء مورد توجه شارع است مناسبت دارد. تنها امری که می تواند مستقلًا مدرک مسأله محسوب شود روایات مربوطه است که برخی سنداً و بعضی دلالهً مورد خدشه است و عمده روایتی که عاری از تأمل است و می توان به آن استناد نمود

روایت کُلِیب اسدی است که: قال سألت اباعبداللّه علیه السلام عن الرجل یقتل فی