پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات های اسلامی و حقوق بشر صفحه 69

موجودی است که برای نجات و رستگاری بعضاً هم شده نیاز به اعمال خشونت و کاربرد زور دارد؟ یا اینکه شما نبود زور را شرط اصلی هدایت و نجات می دانید؟

جواب: هدایت از اموری است که هرگز با زور و خشونت ممکن نیست. اصولًا امور اعتقادی و اخلاقی نه با زور محقق می شوند، و نه با آن از بین می روند. قرآن نیز در آیاتی به این حقیقت اشاره می کند؛ از جمله آیۀ شریفۀ «لٰا إِکْرٰاهَ فِی الدِّینِ» «1» که شامل سه مرحلۀ دین یعنی مرحلۀ اعتقاد، اخلاق و عمل می شود. هرچند شأن نزول آن مربوط است به چند جوانی که تغییر عقیده دادند و مسیحی شدند و پدرشان از پیامبر برای بازگرداندن آنان به اسلام استمداد نمود و این آیه نازل شد. «2»

و نیز آیۀ «أَ فَأَنْتَ تُکْرِهُ النّٰاسَ حَتّٰی یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ» «3» که این آیۀ شریفه نیز مربوط است به ایمان که شرط لازم برای هدایت یافتن است.

[دفاع، جایگاه خشونت]

بلی جایگاه خشونت در اسلام فقط مقام دفاع از تجاوز و تهاجم به شخص یا به مقدسات دینی و ملّی انسان به عنوان «آخر الدّواء الکیّ» است، آن هم در حدّ ضرورت و نیاز. و از این جهت در بعضی آیات جهاد و قتال آمده است: «وَ لٰا تَعْتَدُوا» مانند آیۀ 190 سورۀ بقره: «وَ قٰاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللّٰهِ الَّذِینَ یُقٰاتِلُونَکُمْ وَ لٰا تَعْتَدُوا» و به همین مضمون است آیۀ 2 سورۀ مائده: «وَ لٰا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرٰامِ أَنْ تَعْتَدُوا.» در این آیات

با این که مربوط به دشمنان

______________________________
(1)- سورۀ بقره (2)، آیۀ 256.
(2)- المیزان، ج 2، ص 347.
(3)- سورۀ یونس (10)، آیۀ 99.