پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات های اسلامی و حقوق بشر صفحه 98

- که از شرایط اساسی اعمال سلطه توسط وی می باشد- اجازۀ مجازاتی بیش از اندازه و مقدار مورد نیاز را به وی نمی دهد.

[عدم جواز هتک کرامت انسانی در تعزیر]

پرسش پنجم- با توجه به این که تعزیر مجازاتی است که چگونگی آن از شرایط زمان و مکان تأثیر می پذیرد و حتی برخی از فقها همچون شهید اوّل، آن را

تابع عرف می دانند «1» و نیز بر مبنای اصل کرامت انسانی که حضرتعالی نسبت به آن تأکید فرموده اید، آیا می توان به این نتیجه دست یافت که چگونگی مجازات های تعزیری- که بیشتر مجازات های اسلامی را تشکیل می دهند- نباید با عقلانیت جمعی جامعه که بنابر قول شهید، همان عرف است در تعارض قرار گیرد، و نباید به گونه ای باشد که در باور عمومی مردم در یک زمان هتک کرامت انسانی تلقی شود؟

جواب: همان گونه که در پاسخ قبلی اشاره شد از لسان روایات حدود و تعزیرات فهمیده می شود که هدف مهم شارع از تشریع آنها اصلاح فرد و جامعه و تأدیب و تربیت افراد خاطی و مجرم می باشد.

و چون تشریع آنها برخلاف اصل اوّلی تسلّط هر انسانی بر خود می باشد، لذا باید به قدر متیقّن که مورد اذن قطعی شارع می باشد اکتفا نمود؛ و آن مواردی است که تعزیر، کمتر موجب هتک وی گردد. و اگر نوع تعزیر یا شکل اجرای آن موجب هتک کرامت انسانی و در تعارض با مبانی و ارزشهای پذیرفته شدۀ اخلاقی در یک جامعه باشد، دلیلی بر جواز آن وجود ندارد.