آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 1 صفحه 118

ص: 130

این دلیل نداریم؛ زیرا، روایات متعدّدی در این باب داریم که همه‌ی آن‌ها دلالت بر سقوط حدّ در موارد شبهه می‌کند. از آن جمله روایات زیر است:

1- محمّد بن علیّ بن الحسین، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: ادرؤوا الحدود بالشبهات، ولا شفاعة ولا کفالة ولا یمین فی حدّ.[210]

فقه الحدیث: این روایت از مرسلات صدوق رحمه الله است که به‌صورت قطعی مطلب را به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت می‌دهد؛ و به واسطه‌ی اعتمادی که به راویان آن داشته، واسطه‌ها را حذف کرده است. در مباحث گذشته گفتیم چنین مرسلاتی نزد ما معتبر و صحیح است؛ ما این روایت را به این علّت معتبر می‌دانیم، نه به دلیلی که از صاحب ریاض رحمه الله[211] نقل می‌کنند مبنی بر آن‌که می‌گفته این روایت متواتر است.

از نظر دلالت، «حدود» و «شبهات» هر دو جمع محلّی به الف و لام هستند که دلالت بر عموم دارد؛ بنابراین، معنای روایت، ادرؤوا کلّ حدّ بکلّ شبهة می‌شود؛ خواه حدّ زنا، یا حدّ سرقت، یا حدّ شرب خمر و ... و خواه شبهه‌ی حکمیّه باشد یا موضوعیّه.

پس از آن، حضرت فرمودند: در حدّ، شفاعت جریان ندارد؛ کسی نمی‌تواند شفیع شود تا حدّ بر دیگری جاری نشود؛ هم‌چنین در حدّ، کفالت معنا ندارد؛ امکان این نیست که شخصی کفیل مجرم شود تا حدّ او چند روزی به تأخیر افتد. و نیز، در مورد حدّ، یمین و قسم راه ندارد و آن‌چه شنیده‌اید که «البیّنة علی المدّعی والیمین علی من أنکر»[212] مربوط به باب حدود است.

2- محمّد بن الحسین بإسناده عن الحلبی، عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: لو أنّ رجلًا دخل فی الإسلام وأقرّ به، ثمّ شرب الخمر وزنی وأکل الربا ولم یتبیّن له شی‌ء من الحلال والحرام، لم أقم علیه الحدّ إذا کان جاهلًا، إلّاأن تقوم علیه البیّنة أنّه قرأ السورة التی فیها الزنا والخمر وأکل الربا. وإذا جهل ذلک