آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 1 صفحه 186

ص: 198

حتّی یواقع الحرّة بعد ما یعتق ....[304] این روایت درباره‌ی «عبد» وارد شده است و با الغای خصوصیّت، بر مطلب ما دلالت می‌کند. اگر کسی الغای خصوصیّت را نپذیرفت، به روایت حلبی استناد می‌شود.

2- بالإسناد عن الحلبی، قال: سألت أبا عبداللَّه علیه السلام عن الرجل الحرّ أیحصن المملوکة؟ فقال: لا یحصن الحرُّ المملوکةَ ولا یحصن المملوکة الحرّ.[305]

فقه الحدیث: در این روایت، سؤال شده آیا مرد حرّ می‌تواند به مملوکه عنوان احصان بدهد؟ امام علیه السلام فرمود: حرّ موجب احصان مملوکه نمی‌شود؛ یعنی نزدیکی کردن حرّ با مملوکه، وجودش کالعدم است. کلام امام علیه السلام- «لا یحصن الحُرُّ المملوکةَ»- اطلاق دارد؛ خواه زنا در حال مملوکیّت واقع شود یا پس از آزادی او. و اگر بگوییم زنای در حال حرّیت محصنه است، لازمه‌اش این است که وطی در حال مملوکیّت را سبب احصان بدانیم که با اطلاق روایت منافات دارد. پس، اطلاق این روایتِ صحیحه بر اشتراط حرّیت در حین وطی قَبلی دلالت دارد.

اشتراک زن با مرد در شرایط دیگر

در مورد احصان مرد دو دسته روایت داشتیم، یک دسته مربوط به شرایط احصان در مردها و یک دسته مربوط به شرایط احصان در زن‌ها بود؛ از جمله‌ی آن‌ها دو روایت زیر است:

1- وعن محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد، عن علیّ بن الحکم، عن العلاء بن رزین، عن محمّد بن مسلم، عن أحدهما علیهما السلام، قال: سألته عن قول اللَّه عزّ وجلّ: فَإِذَآ أُحْصِنَ قال: إحصانهنّ أن یدخل بهنّ.[306] 2- بإسناده عن یونس، عن أبی بصیر، عن أبی عبداللَّه علیه السلام فی قوله: فَإِذَآ