آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 1 صفحه 187

ص: 199

أُحْصِنَّ) قال: إحصانهنّ إذا دخل بهنّ.[307] این دو روایت که درباره‌ی تفسیر آیه‌ی شریفه رسیده است، مدخولٌ بها بودن زن را در تحقّق احصان شرط می‌داند. بقیه‌ی شرایط از قبیل بلوغ و عقل در حال وطی نیز به ترتیبی که درباره‌ی مرد گفتیم، از ادلّه اثبات می‌شود. در این جهت، بین مرد و زن فرقی نیست.[308]

آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) ؛ ج‌1 ؛ ص199

تمکّن از زوج شرط تحقّق احصان زن

یکی از شرایط مهم در تحقّق احصان مرد، متمکّن بودن از وطی در هر صبح و شام بود، در آن‌جا گفته شد که این تعبیر کنایه است از تمام زمان‌ها، البته به‌معنای عرفی آن، نه با دقّت عقلی که هیچ‌گاه مصداق پیدا نمی‌کند.

حال، با توجّه به این‌که اختیار وطی در دست زن نیست و وطی حقّی است به نفع شوهر نه زن، جای این سؤال است که آیا تمکّن از وطی نیز از جمله شرایط تحقّق احصان زن هست یا نه؟

در پاسخ به این سؤال، باید روایتی که دلیل اعتبار این شرط در مردان بود، مورد بررسی قرار گیرد:

محمّد بن الحسن بإسناده، عن أحمد بن محمّد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب، عن جمیل بن صالح، عن أبی عبیدة، عن أبی عبداللَّه علیه السلام، قال:

سألته عن امرأة تزوّجت رجلًا ولها زوج، قال: فقال: إن کان زوجها الأوّل مقیماً معها فی المصر التی هی فیه تصل إلیه ویصل إلیها فإنّ علیها ما علی الزانی المحصن [الزانیة المحصنة] الرجم.

وإن کان زوجها الأوّل غائباً عنها أو کان مقیماً معها فی المصر لا یصل إلیها ولا تصل إلیه فإنّ علیها ما علی الزّانیة غیر المحصنة ولا لعان بینهما.[309]