آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 1 صفحه 94

ص: 106

حشفه ادخال شود- حدّ ثابت می‌گردد. با وجود این روایات، مطلب اجماعی است. برای نمونه چند روایت را ذکر می‌کنیم:

1- عنه عن منصور بن حازم، عن أبی بصیر، قال: قال أبو عبداللَّه علیه السلام إذا التقی الختانان فقد وجب الجلد.[173] 2- محمّد بن علیّ بن الحسین بإسناده، عن عبید اللَّه بن علیّ الحلبی، قال:

سئل أبو عبداللَّه علیه السلام عن الرجل یصیب المرأة فلا ینزل أعلیه غسل؟ قال: کان علیّ علیه السلام یقول: إذا مسّ الختان الختان فقد وجب الغسل، قال: وکان علیّ علیه السلام یقول: کیف لا یوجب الغسل والحدّ یجب فیه؟ قال: یجب علیه المهر والغسل.[174] فقه الحدیث: روایت اوّل، ملاک در وجوب و ترتّب حدّ را تماس و التقای ختانین می‌داند. و در صحیحه‌ی حلبی از امام صادق علیه السلام سؤال می‌کند: مردی که با زنی جماع کرده و انزال نشده، آیا غسل بر او واجب است؟ امام علیه السلام فرمود: امیرمؤمنان علیه السلام همیشه می‌فرمود:- «کان علیّ علیه السلام یقول»، ظهور در تکرار دارد- زمانی که ختان با ختان تماس گرفت، غسل واجب می‌شود؛ و امیرمؤمنان علیه السلام می‌فرمود: چگونه مسّ ختانین موجب غسل نباشد و حال آن‌که حدّ واجب است. به مجرّد تماس ختانین، به گردن مرد مهریه و غسل می‌آید.

از این روایت، دو مطلب استفاده می‌شود: اوّل: برای واجب شدن غسل و ثبوت مهر و ترتّب حدّ، لازم نیست زیادتر از مسّ ختانین دخول شده باشد. دوم: در کمتر از این مقدار، امور مذکوره مترتّب نمی‌شود. روایت هر دو طرف قضیه را متعرّض است. با این‌که سخن از مراتب دخول و وجوب غسل بوده، ولی امیرمؤمنان علیه السلام آن را به مطلبی که مسلّم بوده، یعنی وجوب حدّ در صورت التقای ختانین تشبیه کرده‌اند.

3- محمّد بن الحسن بإسناده، عن الحسین بن سعید، عن حمّاد، عن ربعی بن