آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 2 صفحه 211

ص: 225

فقه الحدیث: در سند روایت، محمّد بن سلیمان است که توثیق نداشته و مورد مناقشه است؛ لیکن ضعف سند ضرری ندارد؛ زیرا، همه بر طبق آن فتوا داده‌اند. مسأله حدّ که هفتاد و پنچ تازیانه است؛ فقط در این روایت آمده و مورد فتوای همه واقع شده، و در مقدار آن اختلافی نیست؛ بلکه در پاره‌ای از کتب قدما[391] بر آن ادّعای اجماع کرده‌اند. اختلاف در جهات دیگر است.

ابن‌سنان از امام صادق علیه السلام می‌پرسد: حدّ قوّاد چیست؟- معلوم نیست امام علیه السلام به چه علّتی و نکته‌ای- فرمودند: قوّاد حدّ ندارد؛ او مُزد می‌گیرد تا دهنه و افسار حیوان و مرکب را گرفته، راه ببرد و راهنمایی کند.

ابن‌سنان گفت: مقصود من از قوّاد کسی‌است که بین مرد و زنی برای حرام جمع کند.

امام علیه السلام فرمود: حدّش سه چهارم حدّ زانی، یعنی‌هفتاد و پنچ تازیانه است؛ و از آن شهر تبعید می‌شود. دلالت روایت بر هفتاد و پنج تازیانه تمام و مورد اتّفاق فقها بوده، مخالفتی هم نقل نشده است.

کیفیّت حدّ نفی و ثبوت آن

این روایت بر اصل نفی و تبعید دلالت دارد؛ امّا نسبت به خصوصیّات باید بحث شود که آیا تبعید در مرتبه‌ی اوّل قوّادی است یا مرتبه‌ی دوّم؟ آیا مختص به مردان قوّاد است یا اعمّ از زن و مرد می‌باشد؟ علاوه آن که مقدار تبعید چه اندازه است؟ این سه جهت باید بحث شود.

جهت اوّل: تبعید در کدام نوبت قوّادی است؟

شیخ طوسی رحمه الله در نهایه،[392] مرحوم ابن ادریس در سرائر[393] و ابن سعید قدس سره در جامع[394] معتقدند:

شخص قوّاد در همان نوبت اوّل، پس از اقامه‌ی حدّ تازیانه بر او باید تبعید گردد.[395]

آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) ؛ ج‌2 ؛ ص226