آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 2 صفحه 266

ص: 282

[قذف المجنون الأدواری]

[مسألة 2- لو قذف العاقل أو المجنون أدواراً فی دور عقله ثمّ جنّ العاقل وعاد دور جنون الأدواری ثبت علیه الحدّ ولم یسقط ویحدّ حال جنونه.][510]

آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) ؛ ج‌2 ؛ ص282

قذف مجنون ادواری

اگر قاذفی در حال قذف شرایط را دارا بود، مانند عاقل یا مجنون ادواری در هنگام عاقل بودنش، لیکن در زمان اقامه‌ی حدّ، عقل را از دست داد و دیوانه شد، این جنون سبب سقوط حدّ نمی‌گردد و در همان حال، بر او حدّ اقامه می‌شود.

در مسأله قبل گفتیم قذف در صورتی موجب حدّ است که حرمت فعلیّه داشته باشد؛ قذفی که در این مقام از عاقل صادر شده در دور عقل و با وجود عقل بوده است؛ لذا، متّصف به حرمت فعلیّه بوده و حدّ بر آن ثابت است.

اجرای این حدّ در حال جنون- جنونی که فاقد کلّ تمییز نباشد؛ یعنی به‌گونه‌ای باشد که اگر در آن حال قذف می‌کرد، او را تعزیر می‌کردیم.- مشکلی ندارد؛ زیرا، دلیلی بر تأخیر حدّ تا بازگشت به دور عقل در مجنون ادواری نداریم، و در عاقلی که دیوانه شده و امیدی به بهبودی او نیست، به چه دلیل حدّ را ساقط یا در آن تأخیر بیندازیم؟

عمل قذف به شکل حرام از فرد صادر شده، و در زمان اجرای حدّ نیز واجد تمییز است، به صورتی که این عقوبت در او اثر می‌گذارد؛ لذا، وجهی برای کلام صاحب جواهر رحمه الله[511] نمی‌ماند که فرمود: محتمل است بگوییم: حدّ مجنون ادواری به تأخیر افتاده تا دور عقلش فرا رسد؛ و یا اگر عاقلی دیوانه شد، به انتظار می‌نشینیم؛ اگر عاقل شد، حدّ جاری وگرنه ساقط می‌گردد؛ زیرا، این احتمال با قواعد تطبیق نمی‌کند؛ و بیان امام راحل رحمه الله در تحریرالوسیله با قواعد موافق‌تر است.