آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 2 صفحه 371

ص: 387

آن‌چه را امام راحل رحمه الله در تحریر الوسیله به عنوان بالاترین حدّ احتیاط قرار داده‌اند، مستند به این روایت است.

و عن عدّة من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد، عن عثمان بن عیسی، عن إسحاق بن عمّار، قال: قلت لأبی عبداللَّه علیه السلام: ربّما ضربت الغلام فی بعض ما یجرم، قال: وکم تضربه؟ قلت: ربما ضربته مائة فقال: مائة؟! مائة؟! فأعاد ذلک مرّتین ثمّ قال: حدّ الزّنا، إتّق اللَّه.

فقلت: جعلت فداک فکم ینبغی لی أن أضربه؟ فقال: واحداً، فقلت: واللَّه لو علم أنّی لا أضربه إلّاواحداً ما ترک لی شیئاً إلّاأفسد. قال: فاثنین، فقلت:

هذا هو هلاکی، قال: فلم أزل اما کسه حتّی بلغ خمسة ثمّ غضب فقال: یا إسحاق إن کنت تدری حدّ ما أجرم فأقم الحدّ فیه ولا تعدّ حدود اللَّه.[694]

فقه الحدیث: در این موثّقه، اسحاق به امام صادق علیه السلام گفت: گاه بچّه را در رابطه‌ی با بعضی از گناهانش کتک می‌زنم- مقصود جرم‌هایی است که حالت بچّگی اقتضا می‌کند، نه گناهان مشترک بین صغیر و کبیر؛ لذا، ظاهرش همان نوع تأدیب است-.

امام علیه السلام فرمود: چند تازیانه به او می‌زنی؟ گفتم: گاه تا صد تازیانه. فرمود: صدتا؟! صدتا؟! به اندازه‌ی حدّ زنا؟ به چه مناسبت حدّ زنا را بر جرم یک بچّه پیاده می‌کنی؟ از خدا بترس.

اسحاق گفت: فدایت گردم چند تازیانه می‌توانم به او بزنم؟ امام علیه السلام فرمود: یکی، گفت:

اگر بفهمد در مقابل هر جرمی بیش از یک تازیانه نمی‌زنم، هیچ چیز برای من باقی نمی‌گذارد- این تأیید می‌کند سؤال از تعزیر مصلحتی و تأدیبی است؛ یعنی کاسه و کوزه را می‌شکند و زندگی را به باد می‌دهد.-

امام علیه السلام فرمود: حالا که این طور است، پس دو تازیانه بزن. گفت: دو تازیانه نیز فایده ندارد. همین طور اصرار کرد تا امام علیه السلام تعداد تازیانه را به پنج عدد رسانید و پس از آن ناراحت شد؛ و فرمود: اگر می‌دانی جرمی که انجام می‌دهد با چند تازیانه تناسب دارد،