آیین کیفری اسلام :شرح فارسی تحریر الوسیلة(حدود) جلد 2 صفحه 458

ص: 476

[عدم سقوط الحدّ بالجنون والإرتداد]

[مسألة 11- لا یسقط الحدّ بعروض الجنون ولا بالارتداد، فیحدّ حال جنونه وارتداده.]

عدم سقوط حدّ به عروض جنون و ارتداد

اگر فردی در حال عقل یا اسلام شراب خورد و پس از آن دیوانه شد یا از اسلام برگشت، جنون و ارتدادش سبب سقوط حدّ نمی‌گردد؛ زیرا، اگر بر مرتدّ حدّ جاری نشود، هر فردی که حرامی را مرتکب شد، از ترس کیفر مرتدّ می‌گردد. بنابراین، بر مجنون و مرتدّ حدّ زده می‌شود.

اگر بگویید: چه فرقی بین مستی و دیوانگی است؟ برای فرد مست باید صبر کنیم تا به هوش آید، امّا نسبت به مجنون می‌گویید: حدّ را جاری می‌کنند؟

می‌گوییم: فرق واضح است. حالت مستی یک حالت موقّت و زود گذر است، به خلاف جنون که احتمال بقایش تا آخر عمر هست؛ علاوه بر این که فرد مست درد را احساس نمی‌کند، امّا دیوانه حسّ می‌کند. بنابراین، می‌بینیم بسیاری از افراد دیوانه از ترس کتک خوردن مرتکب پاره‌ای از کارها نمی‌شوند.

اگر دیوانه‌ای پیدا کنیم که ضرب و کتک در او اثری نداشته باشد، شاید بتوانیم او را استثنا کنیم؛ آن هم از باب این که ضرب اثری ندارد و ضرب به لحاظ تأثیرش، واقع می‌شود؛ ولی نوع دیوانه‌ها این‌طور نیستند، و از ضرب، متألّم و متأثّر می‌گردند.

در مورد فرد مست دلیلی نداریم که باید بلافاصله به او حدّ زد. امیر مؤمنان علیه السلام نجاشی شاعر معروف زمان خودش را که در ماه رمضان شراب خورده بود، اوّل هشتاد تازیانه زد، یک شب او را نگاه داشتند و فردای آن روز بیست تازیانه‌ی دیگر زد. وقتی اعتراض کرد چرا به من صد تازیانه زدید؟ امام علیه السلام فرمود: هشتاد تازیانه برای شرب خمر و بیست تازیانه برای مراعات نکردن احترام ماه رمضان بود.[822]