آسانترین شیوه محاسبه خمس مطابق با فتوای آیات عظام امام راحل، اراکی، بهجت، تبریزی،خویی... صفحه 28

باید با حاکم شرع مصالحه کند. (1)

3) آیت الله زنجانی: اگر درآمد را پس از سال خمسی، صرف در چیزهایی کرده که به آنها احتیاج دارد به‌طوری که برای تهیه آنها لازم بوده درآمد را کنار بگذارد باز هم خمس ندارد و اگر وضعیت مال وی مشخص نباشد بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند. (2)

آیت الله مکارم در نظر اخیر: پولی که از درآمد پس از گذشت سال خمسی برآن، در این موارد 1. خانه مسکونی 2. وسیله نقلیه شخصی 3. لوازم زندگی 4. زیور آلات تا حد متعارف صرف شده است، ولو خمس دارد اما از باب ارفاق و تشویق به حسابرسی اموال می‌بخشیم. (3)

6. خمس قرض ووام مصرف‌شده

مبالغی که شخص به عنوان قرض یا وام دریافت می‌کند از چند صورت برخوردار است.

1- توضیح المسائل مراجع، ج2، م 1797 و توضیح المسائل معظم له، م 1806.
2- توضیح المسائل، م 1806.
3- برگرفته از پیک احکام شماره 4، استفتاء کتبی.

در این صورت نیز به فتوای همه مراجع عظام، خمس واجب نیست؛ زیرا چنان‌که قبلا ملاحظه شده درآمدی که در بین سال صرف در مؤونه زندگی شود به نظر همه مراجع مستثنا است.