آسانترین شیوه محاسبه خمس مطابق با فتوای آیات عظام امام راحل، اراکی، بهجت، تبریزی،خویی... صفحه 31

1) آیات عظام: بهجت، زنجانی، فاضل: که قائلند مؤونه مستثنا از وجوب خمس، مقید به سال نیست، و مطلقاً خمس ندارد خواه مورد نیاز تهیه منزل باشد یا وسیله نقلیه و یا غیر آنها.

2) آیت الله گلپایگانی و آیت الله صافی: در خصوص موردی که نیاز او به مبالغ مذکور جهت تهیه منزل باشد و راه دیگری برای خرید آن نداشته، خمس ندارد.

آیت الله مکارم در نظر اخیر ولو متعلق خمس است ولی در مورد مذکور از باب ارفاق بخشیده‌اند.

3) بقیه مراجع عظام: آن مقدار از قرض و وام که اقساط آن پرداخت شده، خمس دارد.

8. خمس قرض و طلب

حکم خمس پولی که از درآمد به عنوان قرض به دیگری می‌دهد، با حکم خمس پولی که از کسی به عنوان مزد کار و یا حقوق طلبکار است فرق می‌کند که به تفصیل حکم هر دو به قرار ذیل تشریح می‌شود.

اما قرض: پولی که از درآمد خود به دیگری قرض می‌دهد، دو صورت دارد:

در پایان سال خمسی ممکن باشد باید خمس آن را در پایان سال بدهد و اگر دریافت آن ممکن نباشد تا آن را دریافت نکرده، پرداخت خمس آن واجب نیست. (1)

ولی پس از دریافت، واجب است خمس آن را بپردازد.

و اما طلب: مبالغی که مکلف از دیگران بابت اجرت کار و حقوق، طلب دارد از دو صورت برخوردار است: