درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 109

* آیه هشتم

اشاره

«یَسْئَلُونَکَ عَنِ الأَهِلَّهِ قُلْ هِیَ مَواقِیتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِّ وَ لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقی وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (بقره: 189)».

شرح واژگان

أ. اهله: اهله جمع هلال است که به معنای شکل ماه در شب های اول تا سوم هر ماه قمری است، که گویای نو شدن ماه می باشد. البته واژه هلال در اصل به معنای بلند کردن صدا می باشد. که از اهلال در حج گرفته شده است، چرا که به هنگام تلبیه با صدای بلند لبیک می گفتند. (1) ب. وقت: وقت به معنای مقداری از زمان است و هر چیزی زمان دار باشد موّقت گفته می شود، البته بعداً توسعه یافته و در مکان نیز تشبیهاً به زمان به کار رفته است. (2) چنانکه در قرآن نیز می فرماید: «وَ واعَدْنا مُوسی ثَلاثِینَ لَیْلَهً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً (اعراف: 142)»، که به معنای میقات زمانی می باشد و درباره مکان به محل احرام اطلاق می شود، چنانکه امام صادق می فرماید: «الإِحْرَامُ مِنْ مَوَاقِیتَ خَمْسَهٍ وَقَّتَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لایَنْبَغِی لِحَاجٍّ وَ لامُعْتَمِرٍ أَنْ یُحْرِمَ قَبْلَهَا وَ لابَعْدَهَا».(3)

1- معجم مقاییس اللغه، ریشه هل.
2- لسان العرب، ریشه وقت.
3- من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 302. باب مواقیت الإحرام.