درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 11

مباحث تمهیدی

پیش از پرداختن به تفسیر آیات حج، ضروری می نماید به مقدماتی از دانش تفسیر از قبیل تعریف تفسیر، اقسام تفسیر، عوامل تنویع تفسیر و برخی از شرایط آن اشاره شود.

مطلب اول: معنای تفسیر

اشاره

واژه تفسیر در لغت به معنای بیان و ایضاح است. (1) بعضی از لغت شناسان بر این باورند، که کلمه «فَسر» با «سَفَر» قرابت معنایی دارد، بدین معنا که فَسر یعنی آشکار کردن معنای معقول و درونی است؛ و سَفر به معنا پرده برداری از اعیان و صحنه های خارجی است. (2) و کلمه تفسیر نیز که در حقیقت مبالغه از فَسر است به معنای بیان و تفصیل دادن کتاب به کار می رود. (3)

اصطلاح تفسیر

اشاره

مفسران در بیان اصطلاح تفسیر، چند تعریف ارائه داده اند:

1- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ابن فارس، ابوالحسین احمد، معجم مقاییس اللغ، فسر.
2- راغب اصفهانی، حسین بن فضل، معجم مفردات الفاظ قرآن، فسر و سفر.
3- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، فسر.