درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 144

«الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً أُولئِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ وَ لِقائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فَلانُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَزْناً (کهف: 104- 105)».

همه مظاهر دنیا

در تقاضای اهل دنیا، قید حسنه وجود ندارد؛ زیرا همه تمتعات دنیوی را مطابق هوای نفس خود می داند، و آن را نیک می پندارد. اما اگر دنیا را مطابق بینش اهل آخرت ترسیم کنیم، طبیعی است برخی از امور آن حسنه، و برخی از آن سیئه خواهد بود. و آخرت تنها حسنات آن را طلب می کند نه همه آن را. و در آخرت نیز طبعاً به حسنات می رسد و از سیئات دور خواهد ماند. (1) به لحاظ بحث ادبی نیز باید گفت این که سخن طالبان دنیا مقید به قیدی نشده است، در حقیقت افاده عموم می دهد و مفهومی فراگیر را شامل می شود. فخر رازی می نویسد: سعادت سه مرتبه دارد:

الف: سعادت روحانی که شامل علم و اخلاق فاضله می شود.

ب: سعادت بدنی که شامل سلامتی و زیبایی می شود.

ج: سعادت بیرونی که شامل ماه و جاه می شود. و با حذف متعلق همه این امور را در بر می گیرد. و دنیا طلبان، از این امور برای تزیین دنیا و برتری جویی بر دیگران استفاده می کنند. (2)