درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 173

احسان و انعام، بی اعتنایی به حق که ممکن است نسبت به ذات مقدس الهی یا پیامبر و یا معاد و یا اصل دین باشد. (1)

محتوای آیه

این آیه شریفه در حقیقت ادامه آیه قبلی است، که به بیان ویژگی های خانه کعبه می پردازد، و بخشی از مسائل مربوط به حج را بیان می کند. و در پایان کسانی که نسبت به حج خانه خدا بی اعتنا هستند، تهدید به کفر می نماید. به هر صورت محتوای این آیه چهار امر مهم را تشکیل می دهد:

1. معرفی خانه خدا

در این آیه شریفه به دو ویژگی دیگر از خانه خدا اشارت شده است:

أ. خانه آیات

در ابتدای آیه می فرماید: «فِیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ». بیّنات جمع بینه به معنای دلیل روشن و کشف کننده حقیقت است. (2) تعبیر به بینات نشان از این دارد که هر کدام از آیات خود بینه ای مستقل بر اثبات مراد است، به هر صورت این جمله اشارت به این دارد که همان بیت نخستین که مبارک و هدایت است، ظرف تعدادی از آیات و نشانه هاست.

برخی از مفسران می گویند: منظور از آیات بیّنات در بیت همان مقام ابراهیم است. (3) بعضی دیگر عقیده دارند که آیات بیّنات عبارت است از: مقام ابراهیم،

1- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ریشه کفر
2- فیومی، المصباح المنیر، ریشه بین.
3- زمخشری، کشاف، ج 1، ص 387. فخررازی، تفسیر کبیر، ج 8، ص 160. رشید رضا، تفسیر المنار، ج 4، ص 8.