درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 25

3. نیاز به بیان نبی و امام

با توجه به این خصیصه که هیچ متن اساسی نمی تواند تمام مسایل ریز و درشت را در خود جای دهد، ضروری می نماید تا به بیانی اجمالی بسنده کرده، یا تنها به ذکر عمومات و کلیات اکتفا نماید و تخصیصات، قیود، استثناها، تعیین مصادیق، جدایی حقیقت از مجاز و ... را به اهل فن واگذار نماید.

نمونه بارز این مسأله در متون بشری، در قانون اساسی هر کشور می توان دید، که تفسیر آن را به کارشناسان و حقوقدانان محوّل می شود. نسبت به قرآن نیز ضرورت دارد، تا برای فهم درست مراد خدا، به کارشناسان قرآن مراجعه شود. این کارشناسان به شهادت خود قرآن، پیامبر و جانشینان آن حضرت هستند، زیرا قرآن این وظیفه را در وحله اول به عهده پیامبرگذاشته و فرموده است: «أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ (نحل: 44)». بر همین اساس، بنا بر نقل اهل سنت پیامبر فرمود: «لتأخذوا عَنّی مَناسِکَکُم فَانّی لا ادرِی لَعَلّی احُجّ بَعدَ حَجّتی هَذه ».(1) و بنا بر نقل شیعه و شافعی فرمود: «صَلّوا کَمَا رَأیتُمُونِی اصَلّیِ».(2) پس از پیامبر، جانشینان آن حضرت عهده دار این مسؤولیت خطیرند، و این اصل نزد فریقین پذیرفته شده است، و از این رو اهل سنت به سخن صحابه و تابعان استناد می کنند، و شیعه بر اساس حدیث ثقلین، به کلام ائمه اهل البیت تمسک می جویند. چرا که اینان عِدل قرآن، و معصوم از خطایند، که فرمود: «انّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً (احزاب: 33)».