درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 3

سیر معنوی حجّ

اشاره

حمد و سپاس، آفریدگار بی همتا و پروردگار بی منت را سزاست، که با فیض رحمانی خود از خاک، ناسوتیان را بیافرید و به زیور اعتدال آراست، و آنان را به طریق وصول به لاهوتیان رهنمون ساخت. در این میان، برخی را فرمان داد که به هیأت اجرام، بر مَرکب فلک دوّار نشسته و منظومه آفرینش را بر گرد محاطُ الأنوار طی کنند، گروهی را فرمود تا پیرامون عرش به ستایش خدای خویش تسبیح گویند، و بعضی را خواند تا در طواف کعبه فرش، صحیفه معارف آسمانی را ورق زنند، باشد تا زین یمّ غفیر نَمِی از نور بر گیرند. و ستایشی بی پایان او راست که در گوشه ای از این گردونه، تشریع و تکوین را به هم پیوند داد و هر کدام را گنجینه ای از اسرار و پرده دار سروده مکنون کائنات گردانید. سرّ پیدایش حج، اتصال تشریع با تکوین و انطباق حقیقت با واقعیت است. حجّ پیمایش سیری است روح بخش و دلنواز به سوی حبیب و محبوب، که این فرو رفته در حضیض تن پروری و دور مانده از اصل خویشتن را به فرا سوی فرشتگی فرا می خواند و به مقام قرب و لقاء الهی واصل می کند. حجّ در حقیقت، آدمی را که در قبر خِصال حیوانی و زیر آوارهای غفلت و بی خبری دفن شده است، و در ویل ناسوت خزیده است، به اوج ملکوت اعلی عروج می دهد.

آدمی در حجّ، در گام نخستین، با پوشیدن جامه ای یک رنگ به یک رنگی محبوب سر برآورده و حیاتی دوباره را تجربه می کند. با احرامش که گویای خشوع قلب و خضوع تن است، همه تعلقات دنیوی و مادی را از خود زدوده، سَتر صد تار