درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 35

معنای حفاظت نمودن چیزی، و یا التزام خاص در برابر شخص خاصی است. (1) برخی نیز افزوده اند که عهد الهی گاهی به وسیله عقل بر انسان مسجل می شود و گاهی با امر شرعی. (2) اما «عهدنا» در این آیه به معنای امر است، یعنی ما امر کردیم که باید چنین بشود. (3) و این که تعبیر به عهد نموده است بسا به این جهت باشد، که در عهد التزام درونی بیشتری وجود دارد، در حالی که امر التزام از برون است.

دو مطلب:

دراین بخش از آیه دو مطلب عمده وجود دارد: یکی تطهیر بیت الله، و دیگر انواع عبادت خدا.

مطلب اول: تطهیر بیت الله

طهارت خانه خدا، یعنی پاکسازی از هر آنچه ناشایست است می باشد. و این تطهیر با توجه به کاربردهای قرآنی آن ممکن است، چند مصداق داشته باشد:

اول: خالص برای عبادت، چون خانه خدا برای عبادت است، تنها باید برای طائفین، عاکفین و مصلین باشد. (4) چنانکه فرمود: «وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ

اللَّهِ کَثِیراً (حج: 40)». خانه خدا معبد و مصلی و محل ذکر است، نه جای کسب و زیست و سکنی گزیدن.

1- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ریشه قوم.
2- راغب اصفهانی، مفردات، ریشه عهد.
3- علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 1، ص 281.
4- علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 1، ص 281.