درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 39

از این که در شأن عبادی خانه خدا فرمود: «لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»، به خوبی روشن می شود که خانه خدا برای عبادت است، که در قالب طواف، عکوف، قیام، رکوع و سجود صورت می گیرد.

لطایف و اشارات

1. عبارت: «واذ جعلنا البیت مثابه»، عطف بر «اذ ابتلی ...» و مقدر به فعل «اذکروا» است. و در وحله نخست خطاب به بنی اسراییل است که فرمود: «یا بَنِی إِسْراییلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ ». بیانگر این است که حقیقت حج ریشه در تاریخ دارد، که در شریعت اسلام امضا شده است.

2. لام در «مثابه للناس»، بیانگر سود بخشی بیت الله به مردم در طول تاریخ است. و مبین این است که هرگز به تملیک شخصی مردم در نمی آید.

3. کلمه «أمناً» در آیه شریفه عطف بر «مثابه» است. و پیامش این است که ما مقرر کردیم تا واردین به خانه خدا از امنیت برخوردار باشند.

4. کلمه «أمناً» به لحاظ اصولی مطلق می باشد، و این بیانگر این است که امنیت حرم امنیت فراگیر است، و شامل حیوانات بلکه گیاهان نیز می شود.

5. تعبیر به: «اتخذوا من مقام ...»، بیانگر گزینش مقام ابراهیم به عنوان مصلی است. و روشنگر این است که بزرگداشت مقام و عظمت ابراهیم است، و این گونه محافل هرگز شرک نیست.

6. حذف متعلق درفعل «طهّر»، پیامش این است که بیت الله باید از هر نوع آلودگی پاک باشد.

7. خداوند حکیم، غایت تطیهر خانه خدا را بهره مندی طائفین، عاکفین، راکعین و ساجدین دانست. پیامش این است که این خانه تنها برای عبادت است، که در قالب طواف، عکوف، قیام، رکوع و سجود صورت می گیرد.