درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 41

ثمر النخل. و گفته می شود: ثمر لأراک/ درخت مسواک، و ثمر العوْسَج/ گیاه خاردار. (1)

متاع: متاع یعنی هر آن چیزی که انسان به وسیله آن منتفع می گردد، مثل طعام، پارچه و لوازم منزل. (2) برخی از لغت شناسان می گویند: متاع چیز منفعت داری است که موجب تلذذ باشد. (3) این بدان معناست که لذت بردن جزء معنای متاع، متعه و تمتع نیست، بلکه از لوازم آن است.

چشم انداز آیه

در ادامه آیات پیشین خدای سبحان، خطاب به بنی اسراییل می فرماید: « [اذکروا] اذ قال ابراهیم ...». و در واقع این آیه به ادامه معرفی ابراهیم می پردازد و به گوشه ای از آنچه آن حضرت در دعای خود از خداوند تقاضا کرده است اشارت می کند، باید توجه داشت که ابراهیم با ورود به وادی غیرذی زرع مکه، و بنای کعبه در آن به وسیله ادعیه زاکیه خود این سرزمین بی آب و علف را به شهری آباد بدل نمود. و به حدی رسید که جمعیت دو نفری آغاز آن در اندک زمانی تبدیل به شهری پرجمعیت شد، و افزون بر جمعیت ساکن آن، مثابه انسان ها در طول تاریخ نیز گردید.

محتوای آیه

قرآن کریم، بیش از ده دعای مستجاب حضرت ابراهیم را نقل کرده که در بخش نکته ها بدان اشارت خواهد شد، لیکن در این آیه تنها دو خواسته ابراهیم را بازگو نموده است: یکی امنیت شهر، و دیگری رزق.

1- فیومی، المصباح المنیر، لسان العرب، ابن منظور، ریشه ثمر.
2- جوهری، صحاح اللغ، فیومی، المصباح المنیر، ابن منظور، لسان العرب، ریشه متع.
3- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ریشه متع.