درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 53

برخی از مفسران در تفسیر آیه به سه نکته اشارت دارند: یکی این که در این دعا عواملی چون: نغمه (آواز) دعا، موسیقی (آهنگ) دعا و جوّ (فضا) دعا وجود دارد که باعث پویایی دعا شده است، و گویا لحظه دعا زنده و متحرک است. دوم این که خصیصه زیبای قرآن را به نمایش گذاشته است، که غایب را به منزله حضور نموده است که گویا او را می بیند، صدایش را می شنود، و از او فیض حیات می گیرد. و این همان تصویر فنّی به معنای درست کلمه است، که شایسته کتاب جاویدان الهی است. سوم این که در این دعا ادب نبوت، ایمان نبوت و شعور نبوت موج می زند، و می خواهد به عنوان ارث برای انبیا به وراثت بگذارد. (1)

لطایف و اشارات

1. «اذ یرفع ابراهیم »، که با تقدیر «اذکروا» همراه است، نشانگر این است که مؤمنان همواره باید به یاد بانیان کعبه یعنی ابراهیم و اسماعیل باشند.

2. جمله «یرفع » که فعل مضارع می باشد، پیام آور این است که کار ابراهیم همواره ادامه داشت تا کار را به انجام رسانید، مؤمنان نیز در این امر به آن حضرت اقتدا کنند و تا پایان کار استقامت داشته باشند.

3. مشارکت اسماعیل در دعا برای قبولی اعمال، مبین این نکته است که در مقام دعا، تفاوتی بین بزرگ و کوچک، استاد و شاگرد، پدر و پسر نمی باشد.

4. حذف متعلق در تقبل، روشن کننده این است که؛ بنای کعبه و خانه خدا هر چند مهم است و باید بزرگ شمرد، اما در مقابل عظمت الهی و قبولی آن ناچیز به شمار می رود.