درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 55

* آیه چهارم

اشاره

«رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ (بقره: 128)».

شرح واژگان

أ. اسلام: اسلام در اصل لغت به معنای وارد شدن به وادی سِلْم و آشتی است. و انقیاد و صلح و صفا از لوازم آن است، البته أسْلَم و سلّم به معنای تسلیم امر خدا شدن نیز به کار رفته است. (1) و در اصطلاح قرآنی به معنای اولین مرتبه عبودیت است، چنانکه می فرماید: «وَ لکِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا یَدْخُلِ الإِیمانُ فِی قُلُوبِکُمْ (حجرات: 14)». بدیهی است که آنان که در آغاز راه ورود به دین اسلام هستند، ابتدا اسلام می آورند و پس از آن به مرحله بعدی می رسند.

ب. ذریه: ذرّ به معنای اشیاء ریزی است که منتشر می شود. و ذریه به معنای نسلی است که از یک انسان به وجود می آید. (2) البته برخی، اصل این واژه را از کلمه «ذَرْو»، و به معنای صغار اولاد دانسته اند. (3) هر چند در عرف به فرزندان با واسطه و بی واسطه نیز ذریه گفته می شود، آن گونه که قرآن می فرماید: «ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ (آل عمران: 34)».

ج. رؤیت: رؤیت در اصل به معنای مطلق نظر است. (4) برخی نیز می گویند: رؤیت به معنای درک شی ء مریی است. (5) لیکن این نظر و درک ممکن است به

1- الفیومی، احمدبن محمد، المصباح المنیر. ریشه سلم.
2- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ریشه ذرّ.
3- جوهری، صحاح اللغ، راغب اصفهانی، مفردات، ریشه ذرو.
4- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ریشه ذرّ.
5- راغب اصفهانی، مفردات، ریشه رأی.