درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 61

لطایف و اشارات

1. تعبیر به «رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ »، از زبان ابراهیم و اسماعیل، پیامش این است که انسان نباید در پیمودن مقامات معنوی قانع باشد، بلکه در هر درجه ای که هست، رتبه بالاتر را بخواهد.

2. تعبیر به «وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ »، پیام آور این است که پدران باید به فکر تربیت فرزندانشان باشند.

3. تعبیر به «من ذریتنا»، نشانگر این نکته است که نباید به نسل مؤمن و متعهد، با نسل بی مسؤلیت و غیر متعهد به یک دید نگریست، و با هم مساوی باشند.

4. تعبیر به «ارنا مناسکنا»، بیانگر این است که، آموزش مناسک امری پسندیده است و مبلّغ حج نیز باید مناسک حج را به حاجیان تعلیم نماید.

5. بیان «ارنا مناسکنا»، پس از بیان تاریخ کعبه و معمار آن و آبادی مکه، یادآور این است که پس از توجه زائران به خدا و خانه خدا، به یاد دادن مناسک پرداخته شود.

6. قرآن به مناسک حج اشارات متعددی دارد، چنانکه می فرماید: «وَ لِکُلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ (حج: 34)». و نیز می فرماید: «لِکُلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوه (حج: 67)». این آیات حکایت از عمومی بودن مناسک حج در همه امت ها دارد.

7. تعلیم مناسک به وسیله خدا، پیامبر و امام، پیامش این است که کار روحانی کاروان بسیار ارزشمند است، و تأسی به خدا و پیامبر و امام می باشد.

8. پیوند دعا با تعبیر تأکیدی «إِنَّکَ أَنْتَ »، نشان از این دارد که دعا کننده باید الحاح و اصرار داشته باشد، و برای اجابت دعای خود زمینه سازی کند.

9. تعبیر به «التواب و الرحیم » بعد از تقاضای توبه، پیامش این است که برای هر تقاضایی از خدا، باید صفات مناسب با مورد تقاضا به کار برد.

***