درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 73

ریشه در تاریخ ابراهیم و اسماعیل و تجدید بنای کعبه دارد. آری آنچه ابراهیم برای قوم عرب به جای گذارد، عاری از تغییرها و بدعت هایی بوده که در عرب پیش از اسلام وجود داشت، زیرا آنها این عبادت عظیم را با شرک و بت پرستی در آمیخته، و برخی از مناسک آن را تغییر داده بودند. (1) آری شارع مقدس اسلام، کلمه حج را که در زبان عرب رایج و شایع بوده است. از عرف و لغت آن اقتباس نموده و با نقل از معنای پیشین به معنای مورد نظر خود، در حقیقت معنای جدیدی بدان بخشیده است، و به اصطلاح حقیقت شرعیه شده است؛ چرا که تقریباً به همه مناسک حج به نحوی در قرآن اشارت شده است، و حجّی که در فرهنگ قرآن و زبان پیامبر به کار رفته، مجموعه مناسکی است که در مکه و مشاعر و در زمان خاص و به شکل خاص صورت می گیرد. از این رو فقها نیز در تعریف حج می گویند: «حج نام مجموع مناسکی است که در مشاعر مخصوص انجام می شود».(2) و در معنای عمره برخی معتقدند: عمره برگرفته از اعتمار به معنای زیارت است. (3) برخی دیگر می گویند: عمره در اصل دو کاربرد دارد: یکی بقا و امتداد زمان، و از همین معناست عمر انسان و عمارت زمین. دوم علوّ و ارتفاع، خواه با صوت باشد یا چیز دیگر. و عمره برگرفته از این معناست، چرا که شخص معتمر به هنگام احرام و گفتن تلبیه فریاد می زند و صدای خود را بالا می برد. (4) به نظر می رسد، وجه نامگذاری عمره ممکن است به این جهت باشد که زائر با زیارت خود باعث دوام آبادانی و عمران خانه خدا می شود.

1- اقتباس از خضری بک، محمد، تاریخ تشریع اسلامی، ص 36.
2- جواهرالکلام، ج 17، ص 220.
3- صحاح اللغ، و المصباح المنیر، ریشه عمر.
4- مقاییس اللغ، ریشه عمر.