درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 87

9. ضرورت قربانی در حج تمتع

این که فرمود: «فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ »، بیانگر این است که یکی از ویژگی های حج تمتع ضرورت قربانی کردن است. و گرچه این بخش از آیه به اصل لزوم قربانی بسنده نموده است، لیکن در روایات به قیود و تخصیص های آن اشارت شده است، که برخی از اطلاقات و تقییدات آن عبارت است از:

1. جمله «مَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ » شامل هرحیوان حلال گوشتی که صلاحیت اهداء به بیت الله را داشته باشد می شود، لیکن در روایات مقید به انعام سه گانه شتر، گاو و گوسفند شده است. (1)

2. این جمله شامل حیوان صحیح و معیوب نیز می شود، لیکن روایات آن را مقید به حیوان سالم و دارای شرایط نموده است. (2)

3. اطلاق آیه شامل قسمتی از شتر، گاو، و گوسفند نیز می گردد، به این معنا که چند نفر می توانند در هدیه به بیت الله با یکدیگر شریک باشند، لیکن روایات بیان می دارد که این امر ممکن نیست. و هر کسی باید حیوانی را خریداری و قربانی نمایند. (3) 4. 4.جمله «فمن تمتع ...» گرچه به حسب ظاهر آیه مفید معنای اختیار بر حج تمتع است، اما بر اساس دلیل روایی که به عنوان قرینه منفصل در تفسیر آیه به شمار می آید، مبین تعیین آن بر نایی است. (4)

1- وسائل الشیع، ج 9، ص 98، باب 8- 14 از ابواب ذبح.
2- وسائل الشیع، ج 9، ص 110، باب 16 از ابواب ذبح.
3- وسائل الشیع، ج 9، ص 113، باب 18، 21، از ابواب ذبح.
4- وسائل الشیع، ج 8، ص 171، باب 3، از ابواب اقسام حج.