درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 95

* آیه هفتم

اشاره

«الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ یَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوی وَ اتَّقُونِ یا أُولِی الأَلْبابِ (بقره: 197)».

شرح واژگان

أ. رفث: لغت شناسان می گویند: رفث در لغت به معنای فحش و ناسزا گفتن، یا تصریح نمودن به موارد کنایی می باشد. (1) برخی می افزایند: این واژه کنایه از جماع است و در مطلق رفتار و گفتار و روابط جنسی بین زن و مرد به کار می رود. (2) ب. فسق: این کلمه در لغت به معنای خروج چیزی از چیز دیگر است. (3) برخی از لغت شناسان معنای این واژه را خروج از اطاعت خدا و بیرون رفتن از طریق حق می دانند. (4) و در قرآن به معنای خارج شدن از طاعت است، چنانکه می فرماید: «فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ (اسراء: 50)».

ج. جدال: واژه جدال در اصل به معنای پیچیدن و محکم کردن طناب است. و در مناظرات به معنای گفتگو کردن دو نفر برای پیروزی بر یکدیگر است، گویا هر کدام می خواهد حرف خود را محکم کند. (5)

1- فیومی، المصباح المنیر، ابن منظور، لسان العرب، ریشه رفث.
2- جوهری، صحاح اللغ، ریشه رفث.
3- جوهری، صحاح اللغ، فیومی، المصباح المنیر، ریشه فسق.
4- ابن منظور، لسان العرب، ریشه فسق.
5- ابن منظور، لسان العرب، راغب اصفهانی، مفردات، ریشه جدل.