درسنامه تفسیر آیات حج صفحه 96

محتوای آیه

در آیه قبلی از امهات مسایل حج، از قبیل اصل حج و عمره، لزوم اتمام آن، مسأله احصار، انواع حج به خصوص حج تمتع، و ضرورت قربانی در آن سخن به میان آمده بود. در این آیه نیز به بیان برخی از امور مربوط به حجّ پرداخته است، که عبارت است از: زمان حج، فرض حج، گوشه ای از آداب حج، یادآوری تقوا و تأکید بر آن.

1. زمان حجّ

جمله «الحج اشهر معلومات »، در مقام این است که بگوید حج را نمی توان در همه ماههای سال انجام داد، بلکه زمانی مخصوص و تنها در چند ماه صورت می گیرد. (1) این ماهها عبارت است از شوال، ذوالقعده و ذوالحجه است. (2) و در حقیقت مثل بیان زمان روزه است که فرمود: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ ... شَهْرُ رَمَضانَ (بقره: 183- 6)». و گرنه مانند این است که عبادتی را قبل از دخول وقت انجام دهد.

نکته ای که در اینجا وجود دارد این که این سه ماهی که به عنوان ماه حج قرار داده شده است، تمام سه ماه است یا دو ماه و ده روز ذوالحجه؟ پاسخ آن است که در تمام دو ماه شوال و ذوالقعده و چند روز اول ذوالحجه که زمان احرام حج افراد و قران، و انجام عمره تمتع است، بحثی نیست. اما در ذوالحجه که به همین نام حج نامیده شده است، به دلیل این است اصل حج در این ماه صورت