کتابخانه بالقرآن

بررسی فقهی احکام رشوه، غش و کم فروشی صفحه 199

صفحه 199

بررسی کلمات شیخ- قدس سرّه - در حقیقت غشّ

جناب شیخ ابتدا می فرمایند:

«ثم إنّ ظاهر الأخبار هو کون الغش بما یخفی، کمزج اللبن بالماء، و خلط الجیّد بالردی ء فی مثل الدهن، و منه وضع الحریر فی مکانٍ باردٍ لیکتسب ثقلاً، و نحو ذلک. و أمّا المزج و الخلط بما لا یخفی، فلا یحرم لعدم انصراف (1) «الغش» إلیه» (2) ؛

از ظاهر أخبار به دست می آید که غشّ، به چیزی که مخفی باشد محقق می شود؛ مثلاً مقداری آب در شیر داخل کند، یا روغن ردیء (نامرغوب) را با روغن جیّد (مرغوب) مخلوط کند، یا حریر را در مکان

1- در این جا مرحوم شیخ می فرماید: اگر بما لا یخفی باشد حرام نیست؛ چون «غش» به «ما لا یخفی» انصراف ندارد، در حالی که بهتر است گفته شود: «غش» از «ما لا یخفی» منصرف است؛ نه این که به «ما لا یخفی» انصراف ندارد؛ زیرا عدم انصراف، دلیل بر رفع ید از آن نیست، بلکه انصراف از آن، می تواند دلیل بر رفع ید باشد. (امیرخانی)
2- کتاب المکاسب، ج1، ص278: ثم إنّ ظاهر الأخبار هو کون الغش بما یخفی، کمزج اللبن بالماء، و خلط الجیّد بالردی ء فی مثل الدهن، و منه وضع الحریر فی مکان بارد لیکتسب ثقلًا، و نحو ذلک. و أمّا المزج و الخلط بما لا یخفی فلا یحرم؛ لعدم انصراف «الغش» إلیه، و یدلّ علیه مضافاً إلی بعض الأخبار المتقدمه: صحیحه ابن مسلم، عن أحدهما8: «أنّه سئل عن الطعام یخلط بعضه ببعض، و بعضه أجود من بعض، قال: إذا رؤیا جمیعاً فلا بأس ما لم یغطِّ الجیّد الردی ء».