بررسی فقهی احکام رشوه، غش و کم فروشی صفحه 276

کسب نیست. مرحوم شیخ می فرماید: شاید استطراداً ذکر شده است، کما این که بعضی، امور حرام مانند غیبت و دروغ را به مناسبت در مکاسب محرمه ذکر کرده اند و علّت دیگرش ممکن است این باشد که کسی از راه «تطفیف» کسب کند به این صورت که خودش را کیّال و وزّان یا به قول امروزی باسکول دار قرار دهد و مثلاً به نفع بایع تطفیف می کند و در مقابل از او پول می گیرد؛ فرضاً یک ماشین گندم را باسکول می کند و به جای اعلام وزن واقعی آن که 10 تُن است 11 تن اعلام می کند و مشتری به باسکول دار اعتماد می کند و آن را به عنوان 11 تن می خرد، و در عوض باسکول دار مبلغی را از بایع می گیرد و از این طریق کسب می کند.

حرمت تکلیفی تطفیف به ادلّه ی أربعه

اشاره

جناب شیخ- قدس سرّه - می فرمایند که «تطفیف» یعنی کم گذاشتن در کیل و وزن، به أدلّه ی أربعه (کتاب، سنّت، اجماع و عقل) حرام است.

امّا به دلیل عقل حرام است؛ چون مصداق بارز ظلم است؛ زیرا ظلم یعنی «سَلبُ ذِی حَقٍّ حقّه» و این شخص با کم فروشی، حقّ او را سلب کرده، پس مرتکب ظلم شده و ظلم عقلاً قبیح و فاعلش مستحق مذمّت و عقوبت است.

امّا اجماع، معلوم است که همه، حکم به حرمت آن داده اند، ولی این