- پیش گفتار 1
- اشاره 5
- معنای غیبت 5
- ریشه ی لغت غیبت و اشاره ای به ملاک تشخیص آن 6
- اشاره 8
- بررسی ادلّه ی حرمت غیبت 8
- 1. آیه ی نهی از غیبت 9
- آیات دالّ بر حرمت غیبت 9
- اشاره 9
- 2. آیه ی توبیخ لُمَزَه 12
- مناقشه در استدلال شیخ- قدس سره - 19
- اشاره 19
- 3. آیه ی نهی از جهر به قول سوء 19
- مصداق جالبی برای آیه ی شریفه در روایات 20
- اشاره 21
- 4. آیه ی مذمّت حبّ إشاعه ی فحشا 21
- مناقشه در استدلال 22
- تفسیر روایی آیه ی شریفه 24
- اشاره 28
- روایات دالّ بر حرمت غیبت 28
- _ روایت جامع الاخبار 32
- _ روایت اجتناب غیبت 32
- _ روایت مشی در عیب دیگران 33
- _ روایت غیبت کننده ی تائب 34
- _ روایت أکل حسنات 35
- آیا غیبت از کبائر است؟ 39
- اشاره 39
- تحقیقی در معنای گناهان کبیره 40
- وجه مخالفت برخی با کبیره بودن غیبت 40
- اقوال مختلف در معنای کبیره 42
- اطلاقات کبیره در روایات 44
- ادلّه ی شیخ- قدس سره - بر کبیره بودن غیبت 56
- ادلّه ی دیگری بر کبیره بودن غیبت 62
- استدلال به روایت أنس 62
- استدلال به آیه ی مذمّت از حُبّ إشاعه ی فحشا 65
- نتیجه ی بحث کبیره بودن غیبت 67
- آیا منحصراً غیبت «مؤمن» حرام است؟ 68
- حکم غیبت صبیّ ممیّز 71
- حکم غیبت صبیّ غیر ممیّز و مجنون 72
- حقیقت غیبت چیست؟ 75
- اشاره 75
- قیود مورد بحث در تعریف غیبت 76
- وجود عیب در غیبت شونده 76
- دیدگاه حضرت امام- قدس سره - در عدم لزوم وجود عیب، برای تحقّق غیبت 77
- مستوریت عیب 77
- اشاره 77
- عدم رضایت غیبت شونده 77
- آیا مستور بودن عیب، شرط تحقّق غیبت است؟ 79
- نقد و بررسی دیدگاه حضرت امام- قدس سره - 80
- بررسی اقوال لغویین در تبیین حقیقت غیبت 82
- اشاره 82
- نتیجه ی بررسی اقوال 89
- مناقشه در تعاریف لغویین 91
- اشاره 93
- اشاره به معنای غیبت در روایات و تعریف فقها از غیبت 93
- نقل دو تعریف از غیبت توسط شهید ثانی- قدس سره - 95
- تعریف محقّق کَرَکی- قدس سره - از غیبت 99
- تعریف نراقی اوّل - قدس سره - از غیبت 100
- تعریف نراقی ثانی- قدس سره - از غیبت 101
- تعریف شیخ بهایی- قدس سره - از غیبت 101
- تفسیر مرحوم شیخ- قدس سره - از عبارت «ذکرک أخاک بما یکرهه» 102
- اشاره 102
- تفصیل مرحوم شیخ- قدس سره - در تعریف غیبت 106
- نقد و بررسی 108
- قول مختار در تعریف غیبت 114
- اشاره 115
- تنبیهات مرحوم شیخ (قدس سره) 115
- اشاره 116
- امر اوّل: نقش قصد انتقاص در تحقّق غیبت در دیدگاه شهید ثانی- قدس سره - 116
- مناقشه در کلام شهید ثانی- قدس سره - 117
- اشاره 117
- آیا گفتن بیماری دیگران نزد پزشک، غیبت است؟ 118
- امر دوم: آیا حدیث نفس هم غیبت است؟ 119
- امر سوم: حکم غیبت مؤمن میّت 121
- امر چهارم: حکم غیبت به کنایه 123
- اشاره 124
- امر پنجم: حرمت غیبت، اعم از ذکر عیوب دینی و دنیایی است 124
- نحوه ی عمل در مثبتَین 125
- اگر تعلیل عیب موجب تعمیم به دیگران شود، باعث تعدّد حرمت هم می شود؟ 127
- امر ششم: آیا کشف عیب مخفی شخص نامعیّن، غیبت است؟ 127
- اشاره 127
- حکم ذکر عیب مستور شخص نامعیّن، اگر موجب حطّ شأن جمعی شود 128
- امر هفتم: آیا ذکر عیب مستور کسی در حضور او غیبت است؟ 130
- امر هشتم: دواعی غیبت 132
- اشاره 132
- دواعی غیبت در مصباح الشریعه 132
- بررسی اعتبار کتاب مصباح الشریعه 133
- توضیحات شهید ثانی- قدس سره - درباره ی دواعی غیبت 139
- اشاره 139
- 2. مساعده قوم (همراهی با دیگران) 140
- 1. تشفّی الغیظ (تسکین عصبانیّت) 140
- 3. اسقاط اثر الشهاده علیه (پیشگیری از قبول شهادت دیگری) 141
- 4. تبرئه النفس (تبرئه ی خود با اتّهام به دیگری) 142
- 5. اراده التصنّع و المباهاه (خود را بَر ساختن و اظهار فخر کردن) 142
- 6. الحسد 143
- 7. المطایبه و المحاکاه (شوخی و ادای دیگری را تقلید کردن) 144
- 8. السخریه (تمسخر) 144
- 9. الترحمُّ و التغمُّم (دلسوزی) 145
- 10. الغضب لله تعالی (غیرت دینی) 145
- اشاره 147
- کفّاره ی غیبت 147
- هفت احتمال در کفّاره ی غیبت 148
- اشاره 150
- تأسیس اصل در کفّاره ی غیبت 150
- مناقشه در ادلّه ی قائلین به اصل احتیاط 151
- قول به اصل احتیاط در کفّاره ی غیبت 151
- ادلّه ی وجوب کفّاره در غیبت 153
- سخن آخر در تأسیس اصل 153
- اشاره 153
- آیا ترک غیبت، حقِّ برادر مؤمن است؟ 154
- روایات لزوم استرضاء و استحلال 160
- اسلام دین رأفت نه خشونت 172
- جمع بندی استدلال ها و پاسخ کلّی بر لزوم استحلال 179
- مناقشه در وجه اعتباری 179
- اشاره 180
- مناقشه در استدلال به روایات 180
- ادلّه ی وجوب استغفار برای مغتاب 180
- آیا استغفار للمغتاب (بالفتح) واجب است؟ 180
- نتیجه ی بحث استغفار للمغتاب 188
- وجه جمع بین وجوب استحلال و وجوب استغفار للمغتاب چیست؟ 189
- اشاره 189
- توضیح کلام مرحوم شیخ- قدس سره - در وجه جمع 189
- استدراک جناب شیخ- قدس سره - 192
- نقد و بررسی نظر شیخ- قدس سره - 193
- اشاره 195
- آیا اگر مغتاب از غیبت مطّلع شد، استحلال لازم است؟ 195
- استدلال به روایت مصباح الشریعه 196
- کلام شهید ثانی- قدس سره - در وجه جمع 197
- تنها وظیفه ی قطعی غیبت کننده: استغفار از گناه خود 199
- مستثنیات غیبت 200
- اشاره 200
- نمونه هایی از برتری مصحلت غیبت بر مصلحت ترک آن 202
- پرهیز از افراط و تفریط 203
- قاعده و ملاک مرحوم شیخ- قدس سره - در موارد جواز غیبت 204
- اشاره 205
- دو قسم اصلی مستثنیات غیبت، از دیدگاه شیخ انصاری- قدس سره - 205
- الف) عدم خروج غیبت از حرمت، به قاعده ی لاضرر یا لاحرج با توجّه به امتنانی بودن این دو قاعده 206
- ب) جواز غیبت، به ملاک تزاحم 206
- مناقشه در نحوه ی ورود شیخ- قدس سره - به بحث مستثنیات غیبت 211
- اشاره 213
- اشاره 213
- موارد استثنا 213
- 1. غیبت متجاهر به فسق 213
- ادّعای مرحوم شیخ- قدس سره - در جواز لعن متجاهر به فسق و مناقشه در آن 215
- _ روایت هارون بن جهم 217
- ادلّه ی جواز غیبت متجاهر به فسق 217
- نتیجه ی نهایی در حکم غیبت متجاهر به فسق 251
- آیا جواز غیبت متجاهر به فسق، مشروط به غرض صحیح است؟ 253
- آیا غیبت متجاهر در غیر موردی که تجاهر به آن دارد، جایز است؟ 254
- آیا غیبت گناهانِ «دون ما تجاهر به» بالاولویه جایز است؟ 255
- اشاره 255
- نقد و بررسی فتوای شیخ- قدس سره - در جواز غیبت «دون ما تجاهر به» 257
- سخن مرحوم شیخ- قدس سره - در غیبت مرتکبین قبایح معروفه 258
- اشاره 258
- حکم غیبت کسی که در مکانی متجاهر و در مکان دیگر متستّر است، برای اهل مکان تستّر؟ 259
- مناقشه در دیدگاه شیخ- قدس سره - 259
- تحقّق تجاهر از منظر مرحوم شیخ- قدس سره - در صورت عدم ارائه ی محملی برای فسق 262
- اشاره 265
- 2. غیبت ظالم در مقام تظلّم (انتصار مظلوم) 265
- الف) آیه ی نفی سبیل برای کسی که در مقام انتصار است 266
- آیاتی که برای جواز غیبت مظلوم از ظالم، به آن استدلال شده است 266
- ب) آیه ی جواز جهر به قول برای مظلوم 269
- فرع اوّل: جواز غیبت ظالم حتّی در غیر مورد ظلم 272
- فروعات جواز غیبت در مقام تظلّم 272
- فرع دوم: آیا غیبت از ظالم نزد هر کسی جایز است؟ 275
- فرع سوم: آیا غیبت به عنوان شکایت از ترک اولی، جایز است؟ 277
- شواهد روایی بر جواز غیبت در مقام تظلّم 279
- مجوّزات غیبت به دلیل مزاحمت غرض أهم 284
- اشاره 284
- 3. وجوب نُصح مستشیر 284
- نقد و بررسی دیدگاه شیخ در جواز غیبت به خاطر وجوب نصح مستشیر 285
- الف) استدلال به قاعده ی تزاحم 291
- ادلّه ی مرحوم شیخ- قدس سره - بر عدم حرمت غیبت در صورت استفتا 291
- اشاره 291
- 4. استفتا 291
- ب) استدلال به روایت عوالی اللئالی 292
- _ صحیحه ی عبدالله بن سنان 295
- ج) استدلال به صحیحه ی عبدالله بن سنان 295
- سخن آخر در حکم غیبت در مقام استفتا 305
- اشاره 307
- 5. غیبت به قصد ردع از ارتکاب فعل حرام 307
- ادلّه ی مرحوم شیخ- قدس سره - بر جواز غیبت، در مقام قصد ردع عاصی از ارتکاب منکر 308
- الف) قاعده ی تزاحم 308
- ب) غیبت به قصد ردع منکر، مصداق احسان است 310
- ج) غیبت به قصد ردع منکر، مشمول اطلاق ادلّه ی نهی از منکر است 317
- اشاره 321
- الف) تزاحم 322
- ادلّه ی مرحوم شیخ- قدس سره - بر جواز غیبت به قصد حسم مادّه ی فساد 322
- ب) تمسّک به صحیحه ی داود بن سِرحان 323
- اشاره 333
- 7. جرح شهود 333
- حکم جرح رُوات کاذب 334
- حکم غیبت کسی که بدون علم، چیزی را به دین نسبت می دهد 336
- حکم جرح مفتیان بدون صلاحیت (مدّعیان مقام افتاء) 338
- حکم غیبت داوطلبان تصدّی مشاغل مهم در نظام جمهوری اسلامی 341
- حکم غیبت در مقام شهادت برای اقامه ی حدود 342
- اشاره 343
- 8. غیبت به جهت دفع ضرر از غیبت شونده 343
- ادلّه ی جواز غیبت برای دفع ضرر از غیبت شونده 344
- الف) قاعده ی تزاحم 344
- ب) غیبت به جهت دفع ضرر، مصداق «احسان» است 345
- نمونه ای تاریخی از تلاش امام صادق- علیه السلام - برای دفع ضرر از اصحاب 346
- اشاره 362
- اشاره 362
- 9. ذکر عیبی که صفت ممیّزه ی شخص باشد به نحوی که بدون آن شناخته نمی شود 362
- اشکال سیّد خویی- قدس سره - بر استدلال روایی مرحوم شیخ- قدس سره - برای جواز غیبت به جهت دفع ضرر 362
- نقد اشکال سید خویی- قدس سره - 362
- دلیل مرحوم شیخ- قدس سره - بر جواز غیبت به عیب ممیّزه 363
- نقد کلام مرحوم شیخ- قدس سره - 365
- تفصیل در موارد جواز ذکر عیوبی مثل حولاء، اعور و... 366
- 10. غیبت نزد کسی که به دلیل اطلاع از عیب، شنیدنش تأثیری در او نداشته باشد 367
- 11. غیبت برای ردّ ادّعای نسبت دروغین 368
- اشاره 368
- کلام سیّد خویی- قدس سره - مبنی بر جواز غیبتِ مدّعی نسَب، در صورت ترتّب أثر شرعی 368
- 12. قدح در مطالب باطلِ کسی که بالملازمه دالّ بر نقصان اوست 372
- سخن پایانی در مستثنیات غیبت 376
- حکم استماع غیبت 378
- اشاره 378
- کلام مرحوم شیخ- قدس سره - در حکم استماع غیبت 379
- اشاره 379
- مناقشه در کثرت روایات دالّ بر حرمت استماع غیبت 380
- ادلّه ی حرمت استماع غیبت 381
- 1. روایت غرر الحکم و درر الکلم: «السامع للغیبه أحد المغتابین» 381
- 2. روایتی از امیرالمؤمنین - علیه السلام - در کتاب اختصاص 382
- اشاره 382
- بررسی سند روایت اختصاص 383
- 4. روایتی از رسول اکرم- صلی الله علیه و آله و سلم - در «لُب اللباب» قطب راوندی 386
- 3. روایتی از امام صادق - علیه السلام - در مجموعه ی شهید- قدس سره - 386
- اشاره 388
- 5. حدیث مناهی «نهی النبی- صلی الله علیه و آله و سلم - عن الغیبه و الاستماع الیها» 388
- مناقشه ی بعض اعاظم در دلالت حدیث مناهی 389
- اشاره 392
- بررسی مناقشه ی سیّد خویی- قدس سره - در حمل ذیل روایت بر سماع قهری 392
- اشکال دیگری بر استدلال به حدیث مناهی برای اثبات جواز استماع غیبت 394
- بررسی سند حدیث مناهی 395
- 6. روایت شهید ثانی- قدس سره - در کشف الریبه 395
- اشاره 395
- نقد این اشکال 395
- نقد استدلال شهید ثانی- قدس سره - 397
- اشاره 397
- 7. روایات دالّ بر لزوم ردّ غیبت 397
- نحوه ی استدلال شهید ثانی- قدس سره - به این روایت 397
- سخن آخر در دلالت روایات لزوم ردّ غیبت، بر حرمت استماع 410
- دلیل ما بر حرمت استماع غیبت 411
- 1. رضایت به فعل حرام 418
- استفاده ی حرمت استماع غیبت، از طریق عناوین ملازم با آن 418
- اشاره 418
- 2. دفع منکر 419
- 3. تشویق منکر 420
- اشاره 421
- حکم استماع، در صورت جواز غیبت 421
- 1. شنیدن غیبتی که تخصّصاً از موضوع غیبت خارج است 422
- احتمالات مختلف در مسأله 422
- اشاره 422
- 2. شنیدن غیبتی که برای غیبت کننده به خاطر اضطرار، تقیّه و یا عدم بلوغ، جایز است 423
- 3. شنیدن غیبت ظالم در مقام انتصار 424
- اشاره 425
- حکم استماع در صورت شک در جواز غیبت 425
- شکّ در جواز غیبت به خاطر شکّ در مثل مظلومیّت مغتاب 427
- قول مختار در مقام شک 430
- وحدت ردّ غیبت با نهی از منکر در نظر محقّق ایروانی- قدس سره - 440
- آیا وجوب ردّ غیبت، همان وجوب نهی از منکر است؟ 440
- آیا با شک در این که غیبت کننده مجوّز دارد، ردّ غیبت واجب است؟ 443
- اشاره 443
- ملاحظاتی در ردّ غیبت 443
- آیا با علم به این که غیبت کننده مجوز غیبت دارد، باز ردّ غیبت واجب است؟ 445
- ذو اللسانین یا ذو وجهین چه کسانی هستند؟ 447
- اشاره 447
- آیا مدح در حضور و غیبت در غیاب، عقاب را دو برابر می کند؟ 447
- توضیحی درباره ی استفاده ی توثیقات عامّه از کامل الزیارات 453
- استفاده ی توثیقات عامّه از تفسیر علی بن ابراهیم 454
- توثیق مشایخ اصحاب اجماع 454
- نتیجه گیری از روایات ذو وجهین 457
- اشاره 462
- آیا غیبت بر بهتان هم اطلاق می شود؟ 462
- اشاره 465
- نقد کلام مرحوم شیخ 465
- بهتان غیابی در نگاه شیخ انصاری- قدس سره - دارای سه عقاب کذب، غیبت و مرکّب است: 465
- 1. آیا رضایت غیبت شونده موجب حلّیت غیبت می شود؟ 466
- دو نکته ی مهم در تتمیم بحث غیبت 466
- 2. آیا با إخبار ثقه، استحقاق غیبت شخص ثابت می شود؟ 471
- حقوق اخوان در کلام مرحوم شیخ (قدس سره) 473
- اشاره 473
- کلام مرحوم شیخ- قدس سره - در اختصاص حقوق إخوان به عاملین آن 478
- اشاره 478
- اشکال سیّد خویی- قدس سره - بر کلام مرحوم شیخ 482
- نقد کلام سید خویی- قدس سره - 483
- کتاب نامه 484