بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 124

می کنم، این هم غیبت است. حتّی شامل کتابت هم می شود. خلاصه این که هر دلالت مُفهمه ای که صدق غیبت کند حرام است.

روایاتی هم در اثبات این مطلب داریم، ولی با وجود اطلاق آیه ی شریفه نیازی به ذکر آن ها نیست.

امر پنجم: حرمت غیبت، اعم از ذکر عیوب دینی و دنیایی است

اشاره

غیبت هم می تواند در امر دنیا باشد و هم در امر دین، کما این که در برخی روایات آمده است: کسی در مورد برادرش کاری را که در دینش انجام نداده است بگوید(1). البته ما در غیبت بودن چنین مواردی مناقشه کردیم(2)، ولی این تعبیر در روایات وجود داشت. در این روایات، بعد از عبارت «[کشف عمّا] ستره الله علیه»؛ کشف چیزهایی که خداوند آن ها را بر او پوشانده است، می فرماید: «ممّا لم یقم علیه فیه حدٌ»؛ از آن گناهانی که حد بر آن جاری نشده باشد. از این تعبیر معلوم می شود که مورد غیبت از امور دینی است.

اگر ذکر دیگران در غیاب شان در امور دنیایی هم باشد مشمول اطلاق «کشف عمّا ستره الله» شده و غیبت بر آن صادق است؛ مثلاً کسی گرفتار بیماری ناخوشایندی است و نمی خواهد دیگران بفهمند، بیان این عیب نزد دیگران غیبت است.