بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 125

پس در صدق غیبت فرقی نمی کند که از امور دینی باشد یا دنیایی. لذا کسی گمان نکند چون در بعضی روایات آمده است: «أَمْراً قَدْ سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ لَمْ یُقَمْ عَلَیْهِ فِیهِ حَدٌّ» و غیبت مقیّد شده است به امور دینی، این روایت، روایات مطلق و حتّی معنای عرفی غیبت را تقیید می کند.

در دفع این توهّم می گوییم: نه، این دو نوع روایات، مثبتین بوده و در این مورد هیچ مُلزمی برای حمل یکی بر دیگری نداریم.

نحوه ی عمل در مثبتَین

در مثبتین به دو نحوه عمل می شود. گاهی در مثبتین اگر مثلاً بیان اوّل بگوید: «أکرم زیداً العالم» و بیان دوم بگوید: «اکرم العالم»، این دو بیان هیچ تنافی با هم ندارند و نباید عالم را بر زید عالم حمل کنیم؛ زیرا زید عالم، احد افراد بوده و اکرامش واجب است، کلّ عالم ها هم به اطلاق بیان دوم واجب الاکرام هستند.

ولی گاهی در مثبتین یقین داریم که یک حکم بیشتر نیست و احکام انحلالی نیستند؛ مثل «أعتق رقبه» و «أعتق رقبه مؤمنه» که اطلاق دو حکم، شمولی نیست بلکه اطلاق بدلی است و لازم نیست بیش از یک رقبه آزاد شود. در این موارد از مثبتین، مطلق حمل بر مقیّد می شود.

امّا ما نحن فیه از نوع اوّل است؛ زیرا «أَمْراً قَدْ سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ لَمْ یُقَمْ عَلَیْهِ فِیهِ حَدٌّ» یک فرد بوده و «ما ستره الله» هم که حد ندارد و مربوط به امور دنیایی است فرد دیگری است، پس به هر دو