بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 151

را قبول کردیم چیزی غیر از توبه از گناهش به عهده ی مغتاب (بالکسر) نیست.

قول به اصل احتیاط در کفّاره ی غیبت

غیر واحدی از محقّقین معتقدند اصل حاکم در کفّاره ی غیبت، احتیاط است؛ زیرا حقّی برای مؤمن به عهده ی مؤمن دیگر ثابت است و وقتی این حق رعایت نشد شک می کنیم آیا به صِرف توبه و استغفارِ مغتاب (بالکسر) برای خودش، این حق ساقط می شود یا نه؟ استصحابِ حق، جاری است و با حکم به بقای حق، مکلَّف باید از عهده ی آن برآید. حتّی ممکن است کسی بگوید: نیازی به جریان استصحاب هم نیست؛ زیرا حقّی بر عهده ی شخص مغتاب (بالفتح) ثابت بود، با غیبت او این حق رعایت نشد، آیا وی به صِرف استغفار و توبه از گناه غیبت، از عهده ی آن حق خارج می شود؟ عقل می گوید: هنوز ذمّه ی مغتاب (بالکسر) مشغول آن حق است.

مناقشه در ادلّه ی قائلین به اصل احتیاط

هر دو بیان فوق، ناقص است.

امّا بیان اوّل: زیرا آن چه مسلّم است حرمت غیبت است و باز آن چه مسلّّم است این که اگر مسلمانی (مؤمنی) مورد غیبت واقع شد، قطعاً حق او تضییع شده است، امّا آیا علاوه بر آن حق، حقّ دیگری هم دارد که ما در صورت شک، استصحاب بقایش کنیم؟