بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 251

استفاده ی مفهوم عدالت از مجموع روایات

از مجموع این روایات استفاده می شود: اگر کسی ظاهر خوبی داشته و مرتکب گناه علنی نشود، محکوم به عدالت است. لازم نیست که برای ثبوت عدالت کسی زوایای مخفی زندگی او هم بررسی شود، بلکه همین اندازه که هرگاه در مجامع عمومی ظاهر می شود کسی بدی از او ندیده باشد، می توان حکم به عدالتش کرد. البته برخی از روایات، حضور در جماعت مسلمین را هم شرط در حصول عدالت می دانند.

نتیجه ی نهایی در حکم غیبت متجاهر به فسق

با بررسی روایاتی که برای اثبات جواز غیبت متجاهر به فسق مطرح شده بود، معلوم شد که روایت تامّ السند و تامّ الدلاله ای برای اثبات این مسأله نداریم. مجموع روایات هم به حدّی نیست که ما با اطلاق بعضی از آن ها یقین کنیم غیبت متجاهر به فسق علی الاطلاق جایز است، گرچه اطمینان به جواز فی الجمله ی آن، مورد اذعان است.

ولی همان طور که قبلاً ذکر شد، از طریق قصور ادلّه ی حرمت غیبت می توانیم بگوییم: غیبت متجاهر به فسق، حرام نیست؛ زیرا گفتیم معنای غیبت «کشف عمّا ستره الله» یا «کشف ما کان مستوراً» است و در ادلّه ی حرمت غیبت، از این حیث اطلاقی نداشتیم. بنابراین ما احتیاج به دلیلی که با آن، غیبت متجاهر به فسق را استثنا کنیم، نداریم.

جناب شیخ هم در نهایت به همین مطلب می رسد و می فرماید: