بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 274

دیگر (غیر از غیبت) موجب ظلم بیشتر بر ظالم گردد، جایز نخواهد بود. مثلاً بدهکاری که به موقع، بدهی خود را نمی پردازد و مماطله(1) می کند ظالم بوده، مطابق آیه ی شریفه می توان غیبتش کرد، ولی اگر غیبتی از او شود که موجب آبروریزی زیادی از او گردد به نحوی که عرفاً این غیبت را ظلمی بیشتر از ظلم او ببینند، در این صورت چنین غیبتی جایز نخواهد بود؛ زیرا خداوند متعال می فرماید:

(جَزاءُ سَیِّئَهٍ سَیِّئَهٌ مِثْلُها)(2) ؛

کیفر بدی، بدیی همانند آن است.

یا در آیه ی دیگر می فرماید:

(فَمَنِ اعْتَدی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدی عَلَیْکُمْ)(3) ؛

پس هر کس بر شما تعدّی کرد، همان گونه که بر شما تعدّی کرده بر او تعدّی کنید.

یا در آیه ی دیگر می فرماید:

(وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدینَ)(4) ؛

و از حدّ مگذرید که خدا از حدّ گذرندگان را دوست نمی دارد.

پس نمی توان مرتکب ظلم بیشتری شد؛ چرا که مصداق «اعتداء» خواهد بود و خداوند، ما را از آن نهی کرده است، مگر

1- المماطله فی الدَّین: إطاله ی در پرداخت دَین.
2- الشوری، آیه ی 40.
3- البقره، آیه ی 194.
4- المائده، آیه ی 87.