بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 286

واجب و مجوّز غیبت است. حداقل باید می فرمود: جواز غیبت برای مواردی است که ملاک نصح مستشیر، أهم یا محتمل الأهمّیه باشد.

ثانیاً: این که جناب شیخ می فرماید نصح مستشیر بنا به ظاهر عدّه ای از اخبار، علی الاطلاق واجب است، چه دلیلی بر ادّعای خود ارائه دادند؟ مناسب بود که اخبار مربوطه ذکر و حدود آن ها بررسی شود تا بدانیم چه مقدار أهمّیت دارد؟ چند روایت آن درست و چند مورد، نادرست است؟ حدود دلالت روایات چیست؟ بعضی از فقهای محقّقِ بعد از ایشان معتقد به تمام نبودن دلالت روایات مورد نظر شیخ بودند. در نبودِ روایات، ما نمی توانیم وجوب نصح مستشیر را ملتزم شویم؛ مخصوصاً در مواقعی که طلب مشورت هم نشده باشد و راهنماییِ ابتدایی باشد.

علاوه بر آن ایشان در عبارات خود فرمود: نصح مستشیر، أهم و خیانت، حرام است؛ یعنی [در نگاه ایشان] ترک نُصح، مساوی با خیانت است. در حالی که عدم نصح، مساوی با خیانت نیست. مثلاً اگر کسی درباره ی شخصی از ما بپرسد _ هرچند در امر بسیار مهمّی باشد _ و ما بگوییم: «من نمی توانم در این باره چیزی بگویم» آیا این خیانت است؟!

خیانت آن است که کسی خلاف واقع بگوید. ولی اگر کسی خلاف واقع نگفت، بلکه به نحوی سکوت کرد یا صریح بگوید: «من در این امر، محذور دارم و نمی توانم کلامی بگویم» آیا این خیانت است؟! خیر.