بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 305

این که فرزندش علیه او صحبت کرده است، آیا غیبتِ حرام بوده تا او را نهی کند یا نه، اصاله الصحه نسبت به فعل فرزند جاری می شود.

إن قلت: نتیجه ی این دو اصل، دو حکم متنافی است. استصحاب عدم تجاهر زن حکم می کند که سخن گفتن از او غیبت باشد و حرام، در حالی که جریان اصاله الصحه برای مرد، حکم به جواز غیبت زن می کند. جواز و عدم جواز با هم تنافی دارند.

قلت: جریان این دو اصل با هم تنافی ندارند؛ زیرا مربوط به دو نفر می شود و حتّی گاهی نسبت به یک نفر هم می تواند دو اصل متفاوت، از دو حیثیت جاری شود. إن شاءالله در بحث جریان اصل، توضیح این مطلب خواهد آمد.

سخن آخر در حکم غیبت در مقام استفتا

در مورد استفتایی که غیبت، طریق منحصر در تعلّم حکم باشد، باید بگوییم که اصلاً اتفاق نمی افتد یا بسیار کم است؛ زیرا در هر موردی که تصوّر شود، بدون ذکر نام و به صورت کلّی می توان حکم مسأله را پرسید. ولی اگر جایی استفتا منوط به غیبت شد می گوییم: در صورتی غیبت جایز است که راه احتیاط نباشد؛ زیرا با امکان احتیاط، معنا ندارد که مرتکب حرام شود، مگر آن که احتیاط به گونه ای باشد که می دانیم شارع چنین احتیاطی را به خاطر سختی آن تحمیل نمی کند.

بله، اگر حکم کلّی، مهم باشد و تعلّم آن متوقّف بر غیبت باشد، تعلّم بر غیبت مقدّم است. همچنین اگر تعلّم حکم برای عدّه ای