بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 383

بررسی سند روایت اختصاص

إن قلت: علی فرض این که کتاب اختصاص از شیخ مفید- قدس سره - باشد، این که ایشان حدیث را به ضرس قاطع به امام - علیه السلام - نسبت داده و فرموده است: «قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - ...» معلوم می شود نزد شیخ مفید ثابت بوده که حضرت چنین سخنی را فرموده اند، و إلا اگر ثابت نباشد، نسبت دادن به ضرس قاطع به امام - علیه السلام - مصداق «قول به غیر علم» می شود و شیخ مفید- قدس سره - أجلُّ قدراً و أعلی منزلهً است از این که مرتکب چنین خلافی شود. بنابراین معلوم می شود نزد شیخ مفید ثابت بوده که این روایت، از امام - علیه السلام - صادر شده است.

قلت: اوّلاً: نسبت قاطع دادن به معصوم - علیه السلام - از جانب افرادی مثل شیخ صدوق، مفید و ... أعمّ از این است که سند صحیح به آن داشته باشند. چنین انتسابی فقط اثبات می کند که نزد آن ها حجّت قائم بوده که روایت از امام - علیه السلام - صادر شده، ولی این جهت (علم یا اطمینان به صدور) منحصر در داشتن سند صحیح نیست، بلکه اگر نزد آنان قرائنی بر صدور روایت هم وجود داشته باشد _ گرچه سند صحیح نباشد _ می توانستند آن را به امام - علیه السلام - نسبت دهند، در حالی که تا آن قرائن برای ما هم احراز نشود نمی توانیم به ضرس قاطع به امام نسبت دهیم و صِرف این که برای شیخ مفید احراز شده، برای ما کافی نیست.