بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 420

3. تشویق منکر

اگر استماع غیبت موجب تشویق غیبت کننده باشد، از باب تشویق منکر حرام است؛ چون تشویق منکر مانند اتیان منکر حرام است.

استدلالی دیگر بر حرمت استماع غیبت

«غیبت» مفهومی است که طرف اضافه دارد و تا مستمعی نباشد غیبت محقّق نمی شود؛ مثلاً اگر کسی به تنهایی عیوب دیگران را بگوید و حدیث نفس کند غیبت صادق نیست. پس تا استماعی از طرف دیگران نباشد غیبت محقّق نمی شود. بنابراین استماع غیبت از این بابت که محقِّق، بلکه مقوّم معنای غیبت است، حرام است.

نقد این استدلال

این استدلال ناتمام است؛ زیرا صِرف این که تحقّق غیبت منوط به استماع است، دلیل نمی شود که از لحاظ حکم هم این دو (غیبت و استماع) یکی باشند. مثلاً برای تحقّق «ضرب» احتیاج به «مضروب» است و تا مضروبی نباشد ضرب محقّق نمی شود، آیا اگر جایی ضرب حرام باشد، مثلاً کسی ظلماًً و عدواناً به پای دیگری ضربه بزند، باید مضروب شدن هم حرام باشد و لذا باید فرار کند؟! البته اگر مضروب شدن کمتر از آن حدّی باشد که می دانیم شارع به تحقّق آن راضی نیست، و إلا بیشتر از آن میزان کسی حق ندارد مضروب واقع شود.