بررسی گسترده ی فقهی غیبت صفحه 421

پس با این که «ضرب» حرام است، ولی نمی توانیم بگوییم مضروب شدن حرام است، در حالی که ضرب بدون مضروب محقّق نمی شود و می توان گفت وابستگی ضرب به مضروب، بیشتر از وابستگی مفهوم غیبت به استماع است؛ چون غیبت کننده حداقل خودش می تواند بشنود، ولی ضرب بدون مضروب محقّق نمی شود.

بنابراین ملازمه ای بین حکم غیبت و استماع غیبت نیست و عقل هم چنین حکمی نمی کند. اگر به صِرف این که استماع غیبت، مقوّم تحقّق غیبت است حکم غیبت را داشته باشد، باید بگوییم غیبت شونده هم با تحقّق غیبت مرتکب حرام می شود؛ چون تا غیبت شونده ای نباشد غیبت محقّق نمی شود.

بنابراین صِرف این که غیبت کننده، غیبت شونده و سامع، تکویناً مقوّم غیبت هستند لازم نمی آید که حکم شان هم یکسان باشد. پس این استدلال ناتمام است.

حکم استماع، در صورت جواز غیبت

اشاره

بنابر مبنای مختار که استماع غیبت را مطلقاً حرام دانستیم، آیا شنیدن غیبتی که مغتاب (بالکسر) مجوّز غیبت دارد جایز است؟! البته فرض کلام در جایی است که علم داریم مجوّز دارد (صورت شک را بعداً بررسی خواهیم کرد).